Gwarancje na materiały dachowe
Spróbujmy wyjaśnić największe nieporozumienia związane z gwarancjami i reklamacjami. Gwarancja to dobrowolnie deklarowana przez producenta, sprzedawcę lub wykonawcę odpowiedzialność wobec nabywcy za używalność i dobry stan wyrobów przemysłowych, przedmiotów handlu lub usług przez określony czas.
Zobacz także
Alchimica Polska Sp. z o.o. Renowacja dachu płaskiego z lądowiskiem dla helikopterów – Błękitny Wieżowiec w Warszawie
Błękitny Wieżowiec, położony przy pl. Bankowym 2 w Warszawie, przeszedł kompleksową renowację dachu dzięki zastosowaniu systemu płynnych membran poliuretanowych Hyperdesmo. System ten, produkowany przez...
Błękitny Wieżowiec, położony przy pl. Bankowym 2 w Warszawie, przeszedł kompleksową renowację dachu dzięki zastosowaniu systemu płynnych membran poliuretanowych Hyperdesmo. System ten, produkowany przez firmę Alchimica, a w Polsce dystrybuowany przez Alchimica Polska, to sprawdzone rozwiązanie w zakresie hydroizolacji dachów płaskich, w tym dachów użytkowych o różnym natężeniu eksploatacji.
Ultrapur Sp. z o.o. Pianka poliuretanowa a szczelność budynku
Wielu inwestorów, wybierając materiał do ocieplenia domu, kieruje się głównie parametrem lambda, czyli wartością współczynnika przewodzenia ciepła. Jest on jedynym zestandaryzowanym współczynnikiem, który...
Wielu inwestorów, wybierając materiał do ocieplenia domu, kieruje się głównie parametrem lambda, czyli wartością współczynnika przewodzenia ciepła. Jest on jedynym zestandaryzowanym współczynnikiem, który określa właściwości izolacyjne materiału. Jednocześnie jest współczynnikiem wysoce niedoskonałym – określa, jak dany materiał może opierać się utracie ciepła poprzez przewodzenie.
Recticel Insulation Nowoczesne technologie termoizolacyjne Recticel w renowacji budynków historycznych
W dzisiejszych czasach zachowanie dziedzictwa kulturowego i jednoczesne dostosowanie budynków do współczesnych standardów efektywności energetycznej stanowi duże wyzwanie zarówno dla inwestora, projektanta...
W dzisiejszych czasach zachowanie dziedzictwa kulturowego i jednoczesne dostosowanie budynków do współczesnych standardów efektywności energetycznej stanowi duże wyzwanie zarówno dla inwestora, projektanta jak i wykonawcy. Niejednokrotnie w ramach inwestycji, począwszy już od etapu opracowywania projektu, okazuje się, że tradycyjne materiały izolacyjne i metody ich aplikacji nie są wystarczające, aby zapewnić właściwe parametry termiczne i należytą ochronę wartości historycznych budynku.
Gwarant, czyli wystawiający gwarancję, może objąć zobowiązaniem dowolną cechę swojego produktu, kierując się własnymi kryteriami. Natomiast sposób realizacji zobowiązań wynika z aktualnego ustawodawstwa i podlega zasadom prawa.
Zakres tej odpowiedzialności określa gwarant w ramach obowiązującego prawa. Jednak gwarancję wydaje się po to, by łatwiej pozyskać klienta. Rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy lub wykonawcy jakiegoś towaru lub usługi za jego fizyczne lub prawne wady wobec nabywcy w ustawowo określonym czasie. Rękojmia dotyczy wszystkich produktów od momentu ich sprzedania. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi obowiązuje wtedy, gdy ujawnią się wady materiału budowlanego i okaże się, że nie spełnia on wymagań określonych w normach dotyczących wyrobu.
Gwarancja błędnie utożsamiana z trwałością produktu
Pojęcia: gwarancja i trwałość, choć odnoszą się do tego samego parametru – czasu właściwego funkcjonowania materiału budowlanego, nie są tożsame i znacznie się od siebie różnią. Gwarancja to dobrowolnie przez producenta określony czas, w którym bierze on na siebie odpowiedzialność za zachowanie odpowiedniej i niezmiennej jakości produktu (lub tylko wybranej cechy tego produktu). Natomiast trwałość materiału budowlanego to czas, jaki upływa od jego wytworzenia do jego praktycznego zniszczenia. Gwarancja zależy od swobodnej oceny jakości produktu dokonanej przez producenta.
Natomiast trwałość materiału użytego do budowy zależy od:
- tworzywa, z którego został wykonany (beton, ceramika, stal, tworzywa sztuczne itp.),
- sposobu jego wykonania (technologii),
- sposobu i jakości zastosowania (ułożenia, wbudowania, zainstalowania),
- warunków eksploatacji.
Zazwyczaj trwałość materiałów dachowych jest dłuższa od wydanej na nie gwarancji. Jeżeli zaś materiał wytrzymał na dachu krócej, niż przewidywała to gwarancja, inwestor ma prawo do zgłoszenia reklamacji na zasadzie gwarancji (lub rękojmi).
Gwarancja nie oznacza automatycznej rekompensaty
Nie zawsze posiadanie gwarancji daje pewność, że wszelkie straty wynikłe z obniżenia jakości produktu zostaną zrekompensowane. Inwestor, aby wyegzekwować prawa wynikające z gwarancji lub z rękojmi, musi przede wszystkim złożyć reklamację. Praktycznie rzecz biorąc, gwarancja oznacza tylko prawo do zgłoszenia reklamacji. A od zgłoszenia reklamacji do szczęśliwego finału satysfakcjonującego obie strony upływa zazwyczaj dużo czasu, ponieważ jednoznaczne ustalenie przyczyny utraty przez materiał budowlany odpowiednich właściwości jest procesem złożonym, trudnym i nie zawsze dającym jednoznaczne rozstrzygnięcia. Na etapie rozpatrywania reklamacji reklamujący może dowiedzieć się, że:
- materiał miał wady ukryte, które obniżyły jego jakość i doprowadziły do powstania strat; jest to na ogół dla reklamującego sytuacja korzystna, ponieważ gwarant bierze odpowiedzialność za wady ukryte;
- reklamowany materiał nie miał wad ukrytych, a straty powstały w wyniku nieprawidłowego zamontowania (zainstalowania itp.); dla reklamującego jest to sytuacja trudna, ponieważ producent nie bierze odpowiedzialności za straty powstałe z tej przyczyny;
- reklamowany materiał uległ zniszczeniu na skutek działania czynników niezależnych od producenta i wykonawcy (np. zadziałały siły wyższe); jest to dla reklamującego sytuacja niepomyślna, bo straty powstały w następstwie zjawisk atmosferycznych (lub innych) o ekstremalnym natężeniu i nie będą rekompensowane.
Nawet rozstrzygnięcia korzystne dla reklamującego nie oznaczają wyeliminowania wszystkich kłopotów związanych z naprawą szkód. Reklamujący zostaje sam z wieloma problemami do rozwiązania. Jeżeli jego straty powstały z powodu niefachowego zastosowania materiału, to gwarant może mu tylko pomóc wypracować diagnozę i wskazać, jak zaradzić powstałym uszkodzeniom.
Trzeba pamiętać, iż wyegzekwowanie praw z tytułu gwarancji udzielonej na materiały dachowe jest trudne i długotrwałe, ponieważ w grę wchodzą duże pieniądze. Wada pokrycia dachowego lub błąd jego wykonania zmniejszają funkcję osłonową dachu i oznaczają ogromne straty w całym budynku. Naprawa dachu wymaga dużo wyższych nakładów niż naprawa w innych częściach budynku. Dlatego producent lub wykonawca wszelkimi metodami broni się przed przyjęciem odpowiedzialności z tytułu gwarancji.
Zupełnie inaczej jest z rękojmią. Wady ukryte materiałów dachowych w większości wypadków ujawniają się w okresie rękojmi (do 2 lat). Najczęściej budowa nie jest jeszcze wtedy skończona, a straty nie takie duże jak w budynkach zamieszkanych.
Czy słusznie klienci wybierają produkty z dłuższą gwarancją?
Dużo ważniejszy od okresu obowiązywania gwarancji jest sam gwarant, czyli producent lub importer. To on musi być wiarygodny. Najlepiej, jeżeli z dotychczasowej działalności gwaranta na rynku wiadomo, że poważnie rozpatruje reklamacje. Dobrym źródłem takich informacji są firmy handlowe, pod warunkiem że same są dostatecznie długo na rynku, by móc to wiedzieć (i że same są wiarygodne). Z doświadczeń rynkowych wynika, że najsolidniej rozpatrują reklamacje producenci z dużymi zakładami produkcyjnymi w Polsce. Gorzej jest z producentami nieposiadającymi żadnego majątku w Polsce.
Wiele firm wydaje gwarancje tylko po to, aby zdobyć przewagę nad konkurencją. W istocie taka firma ma nadzieję, że w przyszłości klient będzie miał znikome szanse na wyegzekwowanie warunków gwarancji. Istnieją sprzyjające takiemu postępowaniu okoliczności. Szybka, bo niezbędna naprawa przeciekającego dachu oznacza w większości wypadków zatarcie śladów wad materiałowych i wykonawczych. A to utrudnia wyjaśnienie przyczyn powstałych przecieków.
Producenci chętnie wydający gwarancje zazwyczaj w umowie gwarancyjnej przedstawiają nabywcy długą listę warunków, które muszą być spełnione, aby gwarancja okazała się skuteczna. Zdarza się bardzo często, że firmy nieudzielające gwarancji chętniej rozpatrują reklamacje niż te wydające gwarancję. Jeżeli producent chce mieć dobrą pozycję na rynku, to celowo i świadomie stara się wyjaśnić wszelkie zgłaszane reklamacje: słuszne i nieuzasadnione. Na ten cel musi przeznaczyć duże środki. W branży dachowej oznacza to również zatrudnienie specjalisty. Firmy, które zatrudniają specjalistów od techniki zastosowania swojego produktu, są więc bardziej wiarygodne (warto to sprawdzić przed zakupem).
Lepszym produktem jest ten z dokładną instrukcją układania
Wiele gwarancji na materiały dachowe nie ma większej wartości bez gwarancji wykonawcy. Praktyka budowlana pokazuje, że 85–95%, a więc przytłaczająca większość reklamacji dotyczących materiałów dachowych nie jest uzasadniona. Zgłaszane usterki i uszkodzenia nie wynikają z utraty jakości materiału dachowego, lecz pojawiają się jako następstwo błędów projektowych lub wykonawczych. Dla producenta pragnącego ograniczenia odpowiedzialności z tytułu gwarancji krótka, zdawkowa instrukcja jest korzystna. Inwestor natomiast ma szansę na wyegzekwowanie gwarancji tylko wtedy, gdy wykaże, iż dach został wykonany prawidłowo. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy dekarz udzieli gwarancji na swoją pracę, zgodną z ogólnymi standardami wykonawczymi. W wielu krajach standardy te określone są w normach oraz regułach dekarskich opracowanych przez związki dekarskie.
Ponieważ w Polsce nie ma takich reguł ani norm z odpowiednimi wymaganiami, jedynym standardem mogą być zalecenia producentów materiałów dachowych (czyli instrukcje układania), o ile są opracowane i przedstawione do ogólnej wiadomości. Obszerna i dobrze przygotowana instrukcja ułożenia lub zastosowania materiału dachowego, umożliwiająca weryfikację działań dekarza, daje większą gwarancję niż sama gwarancja. W wielu krajach obowiązują gwarancje wiązane, czyli wydane przez uprawnionego dekarza razem z producentem. Tylko one są w pełni wartościowe.
Warto zauważyć, że kiedy brakuje standardów, za błędy wykonawcze nie zawsze odpowiada wykonawca. Bywa, że zleceniodawca, choć nie jest fachowcem, przesądza o kształcie wykonywanych robót. Źródłem wiarygodnej informacji są dla niego sąsiedzi, koledzy, krewni lub czasopisma, które nierzadko publikują wyrywkowe, a nawet fałszywe informacje. Oprócz tego do grupy odpowiedzialnych za takie błędy (wynikające z braku standardów) mogą również należeć projektant oraz nadzór budowlany.
Nie każdy materiał musi mieć gwarancję
Są materiały, na które wydawanie gwarancji mija się z celem. Rozpatrzmy to na przykładzie membran wstępnego krycia (nazywanych również membranami dachowymi). Kilku ich producentów udziela w Polsce gwarancji, licząc, iż w ten sposób zachęci klientów do zakupu. Membrany wykonywane są najczęściej z polipropylenu, polietylenu lub poliuretanu, tworzyw mało odpornych na UV. Aby zwiększyć ich odporność na UV i tym samym trwałość, producenci stosują odpowiednie komponenty. Jednak promieniowanie słoneczne stopniowo zużywa te substancje uodporniające na UV. Tempo zużycia membrany zależy od ilości pochłoniętego promieniowania UV w czasie jej ekspozycji na słońcu.
Zazwyczaj membrana jest naświetlana w czasie, jaki upływa od jej położenia do zakończenia montażu pokrycia zasadniczego. Jeśli jest to okres na tyle długi (wielomiesięczny), iż doprowadza to do utraty odporności na UV, to membrana jest uszkodzona i powinna być wymieniona na nową. Jej uszkodzenie nie oznacza natychmiastowego rozkładu. Może on nastąpić nawet po kilku latach, kiedy nikt tego nie zauważy, bo membrany dachowe są zakryte pokryciem zasadniczym. W związku z tym żadna membrana nie powinna leżeć zbyt długo bez pokrycia zasadniczego. Komponenty (stabilizatory) uodporniające ją na UV potrzebne są jej w długiej eksploatacji dachu, ponieważ pokrycia dachów skośnych nie są szczelne i zawsze występują w nich prześwity lub nieszczelności wpuszczające światło słoneczne. Jeżeli stabilizatory UV zostaną całkowicie zużyte w czasie budowy dachu, to już po ułożeniu pokrycia zasadniczego membrana będzie dużo krócej spełniała swoje zadania. Tak więc gwarancja na membrany ma sens tylko wtedy, gdy istnieje możliwość ustalenia, jak długo membrana nie była zakryta pokryciem zasadniczym i była wystawiona na światło dzienne (UV).
Wiarygodne ustalenie tego faktu jest bardzo trudne. Jedynym dokumentem, który może do tego posłużyć, jest książka budowy, jednak podlega ona obowiązkowi przechowywania tylko przez pięć lat i rzadko prowadzona jest na bieżąco. Uwzględniając ograniczoną możliwość wykorzystania książki budowy do nadzoru czasu naświetlania membrany, należy stwierdzić, że nie można łatwo i wiarygodnie określić, ile czasu membrana leżała na słońcu bez przykrycia pokryciem zasadniczym.
Membrany wstępnego krycia (MWK) montuje się pod pokryciami dachów skośnych po to, aby je uszczelniały i osłaniały konstrukcję i termoizolację dachu przed zawilgoceniem. Jednak gdy pokrycie dachu zostanie źle zamontowane lub uszkodzone w trakcie eksploatacji w taki sposób, że przez powstałą dziurę wpada zbyt dużo światła, to membrana szybko traci swoją odporność na promieniowanie UV i się uszkadza. W związku z tym oczywiste jest, że trwałość membran dachowych zależy od trwałości pokrycia zasadniczego oraz od jakości ułożenia tego pokrycia. Można gwarantować jakość MWK tylko wtedy, gdy dekarz wyda gwarancję na ułożenie nie tylko membrany, lecz także pokrycia zasadniczego zgodnie z wymaganiami obu producentów (membrany i pokrycia). Bez takiego zapewnienia ze strony dekarza, popartego odpowiednimi standardami, nie można jednoznacznie ustalić odpowiedzialności producenta membrany.
Dodatkowo wszyscy dekarze i producenci wiedzą o tym, że ewentualne wady fabryczne (wady ukryte) MWK, w zdecydowanej większości notowanych przypadków ujawniają się w okresie rękojmi. Dlatego wydawanie gwarancji na membrany wstępnego krycia jest tylko próbą stworzenia dodatkowego atutu dla produktu gwaranta. Jest pozorną korzyścią dla kupującego i może być przyczyną niepotrzebnych nieporozumień już w trakcie budowy. Są one tym bardziej prawdopodobne, im krótsza jest instrukcja układania MWK (i innych produktów). W rzeczywistości gwarancja nie oznacza wyższej od innych produktów jakości, natomiast na jakość użytkową produktu duży wpływ ma dobra instrukcja jego zastosowania.