Wprowadzanie MWK do obrotu a UV
Dla prawidłowego funkcjonowania dachu ważny jest wybór odpowiednich jakościowo wysokoparoprzepuszczalnych membran wstępnego krycia, fot. Braas
Wysokoparoprzepuszczalne membrany wstępnego krycia (oznaczane w [1] jako MWK) są sprzedawane w Polsce od 30 lat. W tym czasie zmieniły się normatywne zasady wprowadzania ich do sprzedaży.
Zobacz także
RAXY Sp. z o.o. Nowoczesne technologie w ciepłych i zdrowych budynkach
Poznaj innowacyjne, specjalistyczne produkty nadające przegrodom budowlanym odpowiednią trwałość, izolacyjność cieplną i szczelność. Jakie rozwiązania pozwolą nowe oraz remontowane chronić budynki i konstrukcje?
Poznaj innowacyjne, specjalistyczne produkty nadające przegrodom budowlanym odpowiednią trwałość, izolacyjność cieplną i szczelność. Jakie rozwiązania pozwolą nowe oraz remontowane chronić budynki i konstrukcje?
Purinova Sp. z o.o. Turkusowa drużyna Purios ciepło wita pomarańczowego bohatera
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się...
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się o kimś bardzo ważnym.
Gór-Stal Płyty termPIR® na dach i ścianę
Izolacja dachu jest bardzo ważną kwestią w przypadku stawiania domu czy też innego lokalu użytkowego. Nowoczesne płyty termoizolacyjne termPIR® można stosować nie tylko przy ociepleniu stropów i dachów,...
Izolacja dachu jest bardzo ważną kwestią w przypadku stawiania domu czy też innego lokalu użytkowego. Nowoczesne płyty termoizolacyjne termPIR® można stosować nie tylko przy ociepleniu stropów i dachów, ale także przy izolacji ścian. Warto prawidłowo wykonać ocieplenie domu, aby przypadkowo nie narazić się na wysokie rachunki za ogrzewanie.
Obecnie w UE wszystkie MWK produkuje się i dopuszcza do stosowania (sprzedaży) według normy PN-EN 13859-1:2014-06 (wersja angielska) [2], która nakazuje wykonanie sztucznego starzenia membrany według norm PN-EN 1297 i 1296 ze zmianami z PN-EN 13859-1 zał. C. Przed i po starzeniu bada się odporność na przesiąkanie (PN-EN 1928) [3], odporność na rozciąganie i wydłużenie (PN-EN 12311-1:2010 [4]).
Warunki badania starzeniowego membran wstępnego krycia (według PN-EN 13859 -1:2010 zał. C) są następujące:
- temperatura badania: 50 (+3/–0)°C,
- czas ekspozycji na światło UV: 336 godz.,
co odpowiada 55 MJ/m2 energii napromieniowania w czasie badania starzeniowego. Źródłem światła w tych badaniach są lampy UVA wytwarzające nieco większą ilość UV niż jest to w świetle dziennym.
Chciałbym tu zwrócić uwagę na ważny element. Mianowicie te wymagania są takie same dla całej UE, mimo że w Europie istnieją duże różnice klimatyczne. Inne warunki nasłonecznienia są w obrębie Morza Śródziemnego i zupełnie inne w pochmurnej Irlandii czy Szkocji. Jasno z tego wynika, że autorzy normy założyli największą możliwą dawkę napromieniowania UV, jaka może się średnio zdarzyć przy normalnym układaniu i normalnej eksploatacji MWK. Proszę zwrócić uwagę, że MWK są materiałem przewidzianym do włożenia pod pokrycie zasadnicze, gdzie normalnie dociera bardzo mało światła słonecznego.
Wielkość energii napromieniowania próbek membran (55 MJ/m2) można również interpretować inaczej. W Polsce średniorocznie pada na ziemię około 100 MJ/m2 promieniowania UV i w związku z tym napromieniowanie 55 MJ/m2 odpowiada okresowi 6,6 miesiąca napromieniowania w Polsce. W Szkocji byłby to okres jeszcze dłuższy.
Jeżeli założymy, że można posługiwać się takim przelicznikiem i według niego określać czas maksymalnego naświetlania MWK, to możemy wprowadzić się w błąd i spowodować duże szkody wśród użytkowników. Są tego dwa powody:
1) wielkość energii promieniowania UV podlega dużym zmianom w zależności od pogody i obecności dziur ozonowych, które wpuszczają okresowo i regionalnie dużo większe ilości tego promieniowania,
2) MWK trzeba zasłaniać przed słońcem jak najszybciej, ponieważ dodatki uodparniające na UV (stabilizatory UV) są zużywane i są potrzebne w czasie normalnej eksploatacji membrany, na którą pada zawsze jakaś porcja światła przez szczeliny w pokryciach (tego się nie da uniknąć).
Wprowadzenie więc badań starzeniowych dla membran wstępnego krycia bardzo urealniło wymagania wobec tych materiałów, przyczyniając się do lepszej ich weryfikacji. Sztuczne starzenie w specjalnych urządzeniach imitujących przyspieszone działania czynników atmosferycznych spowodowało, że są one lepiej przygotowane do warunków realnie występujących na dachach. Dotyczy to szczególnie działania promieniowania UV i temperatury, która intensyfikuje procesy degradacji wywołanej promieniowaniem UV.
Zobacz też: Ekologiczne technologie renowacji dachów płaskich – rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe
Tego typu obowiązkowe badania dla MWK są dużo lepszym rozwiązaniem niż wymagania stosowane w UE przed 2005 r., polegające na podawaniu wyliczanej odporności tych materiałów na działanie słońca określanej w jednostkach czasu.
Przed 2005 r. wymagano od producentów, aby podawali odporność swoich produktów (folii, membran, farb itp.) w czasie, w którym funkcjonowały wypalane środki uodparniające (stabilizatory). Czas ten oznaczał okres działania tych stabilizatorów i był wyznaczany na drodze wyliczeń opartych o uśrednione dane dotyczące intensywności naświetlania. Po upływie tego czasu stabilizatory mogły zniknąć, przestać działać. Jednak zdarzało się, że działały dłużej, bo UV było mniej w świetle dziennym.
Jak się okazało, był to bardzo wadliwy system, który stworzył dodatkowo fałszywą informację. Otóż większość handlowców (słabo zorientowanych) dorobiło do tych „czasów odporności na UV” teorię, że jest to okres dla dekarza pozwalający na pozostawienie MWK bez pokrycia zasadniczego. To powoduje do dzisiaj ogromne straty i problemy. Ta zgubna teoria spowodowała również utratę zaufania do MWK, ponieważ pozostawione na słońcu MWK, a potem doświetlane od spodu (od strony poddasza) często zaczynają pękać po 3–5 latach. Czyli wszyscy ci, którzy piszą w informacjach handlowych, że membrana lub folia mają kilkumiesięczną odporność na UV, wyrządzają wszystkim czytającym tę informację szkodę.
Według przepisów i norm europejskich nie podaje się odporności na UV, lecz bada się każdą MWK w procesach starzeniowych i gdy MWK spełnia określone w normach wymagania, może być stosowana na dachach.
Przy tej okazji warto wspomnieć, że podawanie odporności na UV w miesiącach nie może być oparte o żadną normę, według której można by to określić, bo takich norm już nie ma.
Literatura
1. Wytyczne Dekarskie PSD „Zasady doboru warstw wstępnego krycia dla pokryć dachów pochyłych z detalami wykonawczymi”, zeszyt 4, 2020.
2. PN-EN 13859-1:2014-06 – wersja angielska, „Elastyczne wyroby wodochronne. Definicje i właściwości wyrobów podkładowych. Część 1: Wyroby podkładowe pod nieciągłe pokrycia dachowe”.
3. PN-EN 1928, „Elastyczne wyroby wodochronne. Wyroby asfaltowe, z tworzyw sztucznych i kauczuku do izolacji wodochronnej dachów. Określanie wodoszczelności”.
4. PN-EN 12311-1:2010, norma wycofana i zastąpiona przez PN-EN 12311-2:2010 – wersja angielska.
5. Krzysztof Patoka „Dachy a promieniowanie ultrafioletowe”, „IZOLACJE” 3/2013.