W artykule przeanalizowano bilans cieplny fragmentu ściany osłonowej z jednoskrzydłowym oknem z PVC w budynku mieszkalnym.
Fot. Röben
Fragment ściany osłonowej z oknem składa się z kilku różnorodnych elementów bazowych, które charakteryzują się zróżnicowanymi właściwościami i polami powierzchni. Ponieważ przy projektowaniu budynku należy zapewnić mu najniższe możliwe zapotrzebowanie na energię, trzeba określić parametry ścian i okien w taki sposób, żeby maksymalnie wykorzystać zyski ciepła.
Wybór drzwi wejściowych nie jest łatwym zadaniem. Muszą one wpasowywać się w stylistykę budynku, a przy tym spełniać wszystkie wymagania dotyczące bezpieczeństwa i komfortu użytkowania. Zobacz, na jakie...
Wybór drzwi wejściowych nie jest łatwym zadaniem. Muszą one wpasowywać się w stylistykę budynku, a przy tym spełniać wszystkie wymagania dotyczące bezpieczeństwa i komfortu użytkowania. Zobacz, na jakie aspekty trzeba zwrócić szczególną uwagę, wybierając drzwi zewnętrzne!
Okna dachowe to nowoczesne rozwiązanie, które pozwala wprowadzić do pomieszczeń naturalne światło oraz zapewniać im odpowiednią wentylację W dzisiejszych czasach, okna dachowe oferują wiele innowacyjnych...
Okna dachowe to nowoczesne rozwiązanie, które pozwala wprowadzić do pomieszczeń naturalne światło oraz zapewniać im odpowiednią wentylację W dzisiejszych czasach, okna dachowe oferują wiele innowacyjnych możliwości, takich jak automatyczne sterowanie, czy funkcja samoczyszczenia, co przyczynia się do poprawy komfortu i oszczędności energii.
Zamawiając rolety zewnętrzne przez internet, można skorzystać z bogatej oferty asortymentu, a dodatkowo zyskać pewność, że zostaną wykonane zgodnie z wymiarami podanymi przez klienta. Dodatkowo możliwość...
Zamawiając rolety zewnętrzne przez internet, można skorzystać z bogatej oferty asortymentu, a dodatkowo zyskać pewność, że zostaną wykonane zgodnie z wymiarami podanymi przez klienta. Dodatkowo możliwość złożenia zamówienia bezpośrednio u producenta rolet zewnętrznych pozwala wyeliminować pośredników, co skraca czas potrzeby na realizację zamówień i przekłada się na dużo niższe ceny.
Aby poprawnie zastosować procedurę optymalizacyjną dla fragmentu ściany osłonowej z oknem, należy przeanalizować bilans cieplny dla wycinka tej przegrody wraz z otworem okiennym. Polega to na zsumowaniu strat i zysków ciepła. Najlepszy przypadek jest taki, kiedy bilans energetyczny ma ujemny znak, wówczas zyski przewyższają straty i analizowany wycinek przegrody będzie emitował więcej energii dla budynku niż tracił. W przeciwnym wypadku, jeśli suma strat i zysków jest dodatnia, należy dążyć do uzyskania jak najmniej dodatniego wyniku.
Straty ciepła przez przenikanie w budynku mieszkalnym są proporcjonalne do współczynników przenikania ciepła i powierzchni elementów przegród budowlanych. Zaś wysokość słonecznych zysków ciepła przez część oszkloną okna zależy od natężenia promieniowania słonecznego dla strefy, w której znajduje się budynek, powierzchni oszklenia, orientacji okien według stron świata, kąta nachylenia okien, zacienienia, a także przepuszczalności promieniowania słonecznego dla szyby okiennej [1].
Przepuszczalność promieniowania słonecznego określa jaka część promieniowania słonecznego przenika do pomieszczenia. Charakteryzuje się ona bezwymiarowym współczynnikiem g. Ten współczynnik zależy od liczby szyb oraz zastosowanych powłok selektywnych i oblicza się go według metody podanej w PN-EN 410:2001 [2]. Jego wartość według PN-EN ISO 13790-2008 [3] mieści się w zakresie od 0,77 dla oszklenia pojedynczą szybą bez powłoki do 0,45 dla oszklenia potrójnego z dwiema powłokami.
Poszukiwania za pomocą metod matematycznych najlepszego, ze względu na wybrane kryterium, rozwiązania stolarki okiennej wykonywało już wielu badaczy. Kilkoro podjęło się prób optymalizowania parametrów okien [4, 5], jednakże nie zawsze były to zabiegi wykonane do końca poprawnie, przy uwzględnieniu wszystkich wymaganych zmiennych.
W pracy [4] celem było wyliczenie energochłonności budynku mieszkalnego dla zmiennych udziałów pól stolarki okiennej w przegrodach zewnętrznych. Próbowano też zoptymalizować powierzchnię okien dla sezonu grzewczego dla zmiennych orientacji stolarki okiennej względem stron świata. Analiza nie opierała się na zmiennych parametrach cieplnych elementów okien. Jedynie powierzchnia okien oraz procent udziału części przezroczystej w całości okna ulegały zmianie.
Można stwierdzić, że opisywana optymalizacja odnosi się do parametru geometrycznego - powierzchni otworu okiennego w ścianie zewnętrznej budynku mieszkalnego.
Zaś w pracy [5] opisano badania określenia optymalnego udziału powierzchni przegrody przezroczystej w całkowitej powierzchni przegrody budowlanej. W przytoczonej monografii autorzy wzięli pod uwagę niemal wszystkie parametry energetyczne dla przegród przezroczystych.
Obliczenia wykonano dla zmiennych wartości współczynnika przenikania ciepła dla okien oraz ściany. Jednakże autorzy wyrazili potrzebę wykonania dalszych obliczeń, które będą uzależnione od parametrów cieplnych okien, a także usytuowania stolarki okiennej względem stron świata.
W związku z powyższym celem danego badania jest analiza wpływu czynników geometrycznych (pola powierzchni okna, szerokości elementów ramy) oraz czynników fizycznych (współczynników przenikania ciepła oszklenia i ramy oraz przepuszczalności energii promieniowania słonecznego) na bilans energetyczny fragmentu ściany osłonowej z oknem o zmiennej powierzchni, wykonanym z PVC, w warunkach klimatycznych Białegostoku. Analiza wykonana została na podstawie opracowanego deterministycznego modelu matematycznego opisującego tę zależność.
Literatura
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej (DzU 2015 poz. 376).
PN-EN 410:2001, "Szkło w budownictwie - Określenie świetlnych i słonecznych właściwości oszklenia".
PN-EN ISO 13790-2008, "Energetyczne właściwości użytkowe budynków - Obliczanie zużycia energii do ogrzewania i chłodzenia".
B. Zając, M. Pomorski, "Określanie optymalnego udziału okien w budynku mieszkalnym", Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, lipiec–wrzesień 2015, s. 269-276.
M. Pomorski, S. Pietrowicz, "Określanie optymalnego udziału powierzchni przegrody przezroczystej w całkowitej powierzchni przegrody budowlanej", "Polska Energetyka Słoneczna" 2-4/2010, s. 12-16.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania wzorów świadectw i ich charakterystyki energetycznej (DzU 2008 nr 201 poz. 1240).
PN-EN 12519:2007, "Okna i drzwi. Terminologia".
J. Gutenbaum, "Modelowanie matematyczne systemów", Wyd. EXIT, Warszawa 2003.
M. Korzyński, "Metodyka eksperymentu. Planowanie, realizacja i statystyczne opracowanie wyników eksperymentów technologicznych", WNT, Warszawa 2006.
B. Durakovic, "Design of Experiments Application, Concepts, Examples: State of the Art", "Periodicals of Engineering and Natural Sciences", vol. 5/2017, no. 3, pp. 421-439.
W. Jezierski, J. Borowska, "Parametry cieplne wieloskrzydłowej stolarki okiennej w budynkach mieszkalnych", "IZOLACJE" 6/2017.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zmianami).
PN-EN ISO 14683, "Mostki cieplne w budynkach. Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne".
O czym przeczytasz w artykule?
Abstrakt
Metoda obliczania bilansu cieplnego fragmentu ściany osłonowej z oknem
Badane warianty ściany osłonowej z oknem
Model matematyczny bilansu cieplnego fragmentu ściany osłonowej z oknem i analiza wyników badania
W artykule przeanalizowano bilans cieplny fragmentu ściany osłonowej z jednoskrzydłowym oknem z PVC w budynku mieszkalnym. Bilans cieplny rozpatrywano jako różnica strat i zysków ciepła przez tą przegrodę w zależności od pola powierzchni okna, szerokości elementów ramy, współczynników przenikania ciepła oszklenia i ramy oraz przepuszczalności energii promieniowania słonecznego w warunkach klimatycznych Białegostoku. Zbiór danych do analizy uzyskano przy realizacji eksperymentu obliczeniowego. Analiza wykonana została na podstawie opracowanego deterministycznego modelu matematycznego opisującego tą zależność. Informacja może być przydatna dla projektantów, naukowców, producentów i konsumentów stolarki okiennej.
Analysis of thermal balance of a fragment of a curtain wall with a window in a residential building
The article analyses the thermal balance of a fragment of a curtain wall with a single-sash PVC window in a residential building. The heat balance was considered as the difference between the heat losses and gains through this partition depending on the window area, the width of the frame elements, the heat transfer coefficients of the glazing and the frame, and the solar energy transmittance under the climatic conditions of Białystok, Poland. The data set for the analysis was obtained during the implementation of a computational experiment. The analysis was conducted on the basis of a developed deterministic mathematical model describing this relationship. This information can be useful for designers, scientists, manufacturers and consumers of windows.
Praktyka pokazuje, że projektanci nie zagłębiają się w szczegóły dotyczące parametrów stolarki okiennej, ponieważ zakładają, że zastosowany zostanie wyrób budowlany spełniający wymagania prawne. Tymczasem...
Praktyka pokazuje, że projektanci nie zagłębiają się w szczegóły dotyczące parametrów stolarki okiennej, ponieważ zakładają, że zastosowany zostanie wyrób budowlany spełniający wymagania prawne. Tymczasem sprawa nie jest tak prosta – niekoniecznie zastosowanie produktu spełniającego wymogi obowiązujących przepisów wpłynie na korzystną ocenę energetyczną budynku.
W oknach wykonanych w standardzie pasywnym w okresie zimowym więcej ciepła się zyskuje, niż traci. Latem w pomieszczeniach od strony południowej i południowo-zachodniej w wyniku działania słońca pojawia...
W oknach wykonanych w standardzie pasywnym w okresie zimowym więcej ciepła się zyskuje, niż traci. Latem w pomieszczeniach od strony południowej i południowo-zachodniej w wyniku działania słońca pojawia się nadmiar energii, co w wielu wypadkach wymaga zastosowania dodatkowych rozwiązań chłodzących lub ograniczających okresowo zyski ciepła. Jak pogodzić tak odmienne zadania stawiane stolarce okiennej i drzwiowej?
Wśród działań ograniczających zużycie energii cieplnej do ogrzewania budynku największą popularnością cieszy się zwiększanie termoizolacyjności przegród zewnętrznych, tj. ścian, stropodachów i okien. W...
Wśród działań ograniczających zużycie energii cieplnej do ogrzewania budynku największą popularnością cieszy się zwiększanie termoizolacyjności przegród zewnętrznych, tj. ścian, stropodachów i okien. W przypadku ścian, stropów, stropodachów, podłóg na gruncie mechanizm powstawania strat ciepła związany jest z jego przenikaniem, dlatego działania termomodernizacyjne sprowadzają się najczęściej do zwiększenia izolacyjności termicznej przegród przez zastosowanie materiałów o niskim współczynniku przewodzenia...
Szyby zespolone są bardzo popularnym produktem na polskim rynku budowlanym. Ich powszechne zastosowanie wynika z właściwości, jakimi się charakteryzują, tzn. izolacyjności cieplnej i izolacyjności akustycznej....
Szyby zespolone są bardzo popularnym produktem na polskim rynku budowlanym. Ich powszechne zastosowanie wynika z właściwości, jakimi się charakteryzują, tzn. izolacyjności cieplnej i izolacyjności akustycznej. Ich produkcja znajduje się obecnie na wysokim poziomie (jest praktycznie w pełni zautomatyzowana), a producenci dokładają starań, aby odbiorca był zadowolony z ich produktów, jednak zdarza się, że wyroby te mają wady i ulegają awariom.
Główne przyczyny wymiany stolarki okiennej na bardziej energooszczędną to chęć zmniejszenia kosztów ogrzewania i zapewnienia większego komfortu cieplnego. W związku z tym przy podejmowaniu decyzji o wymianie...
Główne przyczyny wymiany stolarki okiennej na bardziej energooszczędną to chęć zmniejszenia kosztów ogrzewania i zapewnienia większego komfortu cieplnego. W związku z tym przy podejmowaniu decyzji o wymianie okien pojawia się pytanie: które okna są najbardziej energooszczędne?
Polska tak jak inne kraje powinna stworzyć system energetycznego etykietowania poszczególnych elementów budynku mających wpływ na końcowe zużycie energii, w tym stolarki budowlanej.
Polska tak jak inne kraje powinna stworzyć system energetycznego etykietowania poszczególnych elementów budynku mających wpływ na końcowe zużycie energii, w tym stolarki budowlanej.
Głównym zadaniem okna jako jednej z przegród budowlanych jest oddzielenie klimatu zewnętrznego od wewnętrznego, zapewnienie w pomieszczeniach użytkowych światła dziennego w odpowiedniej ilości, a także...
Głównym zadaniem okna jako jednej z przegród budowlanych jest oddzielenie klimatu zewnętrznego od wewnętrznego, zapewnienie w pomieszczeniach użytkowych światła dziennego w odpowiedniej ilości, a także możliwości wymiany powietrza oraz doprowadzenia go w ilości zapewniającej poprawne działanie urządzeń wentylacyjnych.
Zadaniem szyb zespolonych jest zapewnienie oszczędności energii w pomieszczeniu oraz tłumienie hałasu. Funkcje te są spełnione, jeżeli zamontowane w oknach szyby zespolone są wysokiej jakości. Ważne jest...
Zadaniem szyb zespolonych jest zapewnienie oszczędności energii w pomieszczeniu oraz tłumienie hałasu. Funkcje te są spełnione, jeżeli zamontowane w oknach szyby zespolone są wysokiej jakości. Ważne jest również, aby pomieszczenie było odpowiednio eksploatowane. Chodzi tu głównie o jego ogrzewanie oraz sprawnie działającą wentylację.
W budynkach, które spełniają aktualne wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej, przez stolarkę budowlaną ucieka ok. 15% energii, czyli podobnie jak przez ściany zewnętrzne i dach. Projektowane otwory...
W budynkach, które spełniają aktualne wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej, przez stolarkę budowlaną ucieka ok. 15% energii, czyli podobnie jak przez ściany zewnętrzne i dach. Projektowane otwory przewidziane na stolarkę powodują bowiem przerwanie ciągłości izolacyjności cieplnej, a w konsekwencji powstawanie mostków cieplnych.
Od 2014 r. każde okno w budynku nowo wznoszonym oraz poddawanym przebudowie będzie musiało spełnić zaostrzone wymagania cieplne. Na czym dokładnie polegają nowe wymogi, czy zostały dobrze przygotowane...
Od 2014 r. każde okno w budynku nowo wznoszonym oraz poddawanym przebudowie będzie musiało spełnić zaostrzone wymagania cieplne. Na czym dokładnie polegają nowe wymogi, czy zostały dobrze przygotowane i jakie będą ich konsekwencje?
Dzięki zróżnicowaniu cech obudowy budynku można ograniczyć zapotrzebowanie na energię. Dotyczy to szczególnie przegród oszklonych, które mają niższą izolacyjność termiczną niż przegrody pełne oraz regulują...
Dzięki zróżnicowaniu cech obudowy budynku można ograniczyć zapotrzebowanie na energię. Dotyczy to szczególnie przegród oszklonych, które mają niższą izolacyjność termiczną niż przegrody pełne oraz regulują zyski słoneczne.
Dość powszechnie współczynnik przenikania ciepła U pakietu szklanego utożsamiany jest z jakością termiczną całego okna. Sprzyja temu podawanie w materiałach reklamowych współczynnika U na poziomie 0,9...
Dość powszechnie współczynnik przenikania ciepła U pakietu szklanego utożsamiany jest z jakością termiczną całego okna. Sprzyja temu podawanie w materiałach reklamowych współczynnika U na poziomie 0,9 W/(m2·K) lub niższym bez wyraźnego zaznaczenia, że są to przeważnie parametry oszklenia, a nie całego okna (współczynnik całego okna jest często znacznie wyższy).
Bardzo często na opakowaniach pianek w aerozolu brakuje informacji o deklarowanej wartości współczynnika przewodzenia ciepła. Sytuacja ta dotyczy głównie pianek montażowych i montażowo-uszczelniających.
Bardzo często na opakowaniach pianek w aerozolu brakuje informacji o deklarowanej wartości współczynnika przewodzenia ciepła. Sytuacja ta dotyczy głównie pianek montażowych i montażowo-uszczelniających.
Artykuł przedstawia m.in. cechy budynków energooszczędnych, podstawowe wymagania prawne i warunki techniczne związane z urządzeniami przeciwsłonecznymi, definiuje pojęcie osłon przeciwsłonecznych i omawia...
Artykuł przedstawia m.in. cechy budynków energooszczędnych, podstawowe wymagania prawne i warunki techniczne związane z urządzeniami przeciwsłonecznymi, definiuje pojęcie osłon przeciwsłonecznych i omawia ich rodzaje.
Jaki jest wpływ osłon przeciwsłonecznych na efektywność energetyczną budynku? Przedstawiamy sposób działania i najczęstsze rodzaje osłon oraz bilans energetyczny okna bez osłony i z osłonami.
Jaki jest wpływ osłon przeciwsłonecznych na efektywność energetyczną budynku? Przedstawiamy sposób działania i najczęstsze rodzaje osłon oraz bilans energetyczny okna bez osłony i z osłonami.
Osłony przeciwsłoneczne są nadal niedoceniane przez polskich projektantów. Traktuje się je raczej jako elementy dynamizujące dotychczasowy statyczny charakter elewacji, nie zaś jako efektywne energetycznie...
Osłony przeciwsłoneczne są nadal niedoceniane przez polskich projektantów. Traktuje się je raczej jako elementy dynamizujące dotychczasowy statyczny charakter elewacji, nie zaś jako efektywne energetycznie rozwiązania zmniejszające znacząco zużycie energii.
Autorzy zaprezentowali istotne wymagania użytkowe stawiane drzwiom przeciwpożarowym wynikające z przepisów polskiego prawa oparte o metodykę badań. Podali też m.in. sposób ich klasyfikacji w zakresie odporności...
Autorzy zaprezentowali istotne wymagania użytkowe stawiane drzwiom przeciwpożarowym wynikające z przepisów polskiego prawa oparte o metodykę badań. Podali też m.in. sposób ich klasyfikacji w zakresie odporności ogniowej, porównali także izolacyjność ogniową elementów próbnych drzwi w zależności od rodzaju ich konstrukcji.
Publikacja „Projektowanie przegród zewnętrznych budynków o niskim zużyciu energii” jest aktualnym opracowaniem zmian, jakie wprowadzane są w ostatnich latach w przepisach budowlanych, dotyczących w dużej...
Publikacja „Projektowanie przegród zewnętrznych budynków o niskim zużyciu energii” jest aktualnym opracowaniem zmian, jakie wprowadzane są w ostatnich latach w przepisach budowlanych, dotyczących w dużej mierze aspektów racjonalizacji zużycia energii, poprawy efektywności energetycznej, a także ograniczenia emisji CO2.
W Polsce mamy ok. 6 mln budynków, w których realizowane są funkcje mieszkalne. Budynki wzniesione przed 1918 r. stanowią nieco ponad 7% ogółu obecnie użytkowanych budynków mieszkalnych. Jakie problemy...
W Polsce mamy ok. 6 mln budynków, w których realizowane są funkcje mieszkalne. Budynki wzniesione przed 1918 r. stanowią nieco ponad 7% ogółu obecnie użytkowanych budynków mieszkalnych. Jakie problemy wiążą się z funkcjonowaniem stolarki budowlanej w budynku? Jak można poprawić izolacyjność termiczną stolarki?
Ze względu na znacznie niższą izolacyjność termiczną w stosunku do przegród nieprzezroczystych przeszklenia stanowią słabe miejsce w okrywie budynków. Jak poprawić efektywność energetyczną budynków w obrębie...
Ze względu na znacznie niższą izolacyjność termiczną w stosunku do przegród nieprzezroczystych przeszklenia stanowią słabe miejsce w okrywie budynków. Jak poprawić efektywność energetyczną budynków w obrębie stolarki okiennej?
Latem pomieszczenia nagrzewają się w wyniku intensywnego promieniowania słonecznego. Aby chronić wnętrze budynku przed nadmiernym nasłonecznieniem, można zastosować osłony zewnętrzne w postaci rolet czy...
Latem pomieszczenia nagrzewają się w wyniku intensywnego promieniowania słonecznego. Aby chronić wnętrze budynku przed nadmiernym nasłonecznieniem, można zastosować osłony zewnętrzne w postaci rolet czy markiz. Można je zastosować zarówno do okien pionowych, jak i połaciowych.
W dzisiejszych czasach w nowo wznoszonych budynkach stosuje się stolarkę okienną nowej generacji, wyróżniającą się wyższym poziomem izolacyjności termicznej i akustycznej, wysoką szczelnością i trwałością,...
W dzisiejszych czasach w nowo wznoszonych budynkach stosuje się stolarkę okienną nowej generacji, wyróżniającą się wyższym poziomem izolacyjności termicznej i akustycznej, wysoką szczelnością i trwałością, a także dobrą estetyką. Konsumenci decydują się na okna w dużych rozmiarach, nawet kosztem zmniejszenia powierzchni ścian zewnętrznych.
Okna o większej ilości skrzydeł charakteryzują się zwykle wyższą, mniej korzystną, wartością współczynnika przenikania ciepła niż okna jednoskrzydłowe. Wiąże się to przede wszystkim ze zwiększeniem powierzchni...
Okna o większej ilości skrzydeł charakteryzują się zwykle wyższą, mniej korzystną, wartością współczynnika przenikania ciepła niż okna jednoskrzydłowe. Wiąże się to przede wszystkim ze zwiększeniem powierzchni ramy okiennej i długości mostka termicznego na styku szkło–rama oraz zmniejszeniem powierzchni szklonej okna. Ostatecznie potwierdzić tę tezę można jednak poprzez prawidłowo zaplanowane i realizowane badanie.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.izolacje.com.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.izolacje.com.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.
