MF: Komu i w jakich sytuacjach przysługuje termomodernizacyjna ulga podatkowa

Podstawa prawna

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU poz. 2246), która wprowadziła w podatku dochodowym od osób fizycznych nowe zwolnienie przedmiotowe oraz tzw. ulgę termomodernizacyjną.

Ulgę termomodernizacyjną reguluje art. 26h ustawy PIT, zaś zwolnienie przedmiotowe art. 21 ust. 1 pkt 129a tej ustawy.

W ustawie o ryczałcie ulga termomodernizacyjna znajduje swoje umocowanie w art. 11. Obie preferencje mają na celu wsparcie przedsięwzięć termomodernizacyjnych w jednorodzinnych budynkach mieszkalnych. Oto ogólne zasady zastosowania tych preferencji.

Ulga termomodernizacyjna

Odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej dokonuje się od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z  art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2 ustawy PIT oraz od przychodów wymienionych w art. 6 ust. 1, 1a i 1d ustawy o ryczałcie. Oznacza to, że z możliwości odliczenia mogą skorzystać podatnicy opodatkowujący swoje dochody według skali podatkowej lub według jednolitej 19% stawki podatku oraz opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Ulga termomodernizacyjna dotyczy wyłącznie wydatków poniesionych przez podatnika będącego właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego pod warunkiem, że przedsięwzięcie termomodernizacyjne w tym budynku zostanie zakończone w okresie 3  kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. 

Uwaga! Ilekroć w objaśnieniach jest mowa o dochodzie oznacza to również przychód, od którego oblicza się ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Zatem z  ulgi termomodernizacyjnej mogą skorzystać podatnicy, którzy są właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Jeżeli podatnik nie ma tytułu prawnego, z którego wynikałoby jego prawo własności do nieruchomości, a jedynie jest jej posiadaczem, wówczas nie może skorzystać z omawianego odliczenia.

Przykład. Podatnik jest właścicielem kamienicy wielorodzinnej (użytkuje jej piętro), w której są stare piece węglowe. Zamierza wymienić piece na nowe. Podatnik nie może skorzystać z odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej, gdyż kamienica nie jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym (zatem podatnik nie jest właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego).

Prawo do odliczenia obejmuje wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego wyłącznie w budynku mieszkalnym jednorodzinnym², czyli w budynku wolno stojącym albo w budynku w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służącym zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiącym konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku. Przy czym podatnik będzie miał prawo do ulgi termomodernizacyjnej, jeśli budynek, którego jest właścicielem lub współwłaścicielem, będzie miałstatus budynku mieszkalnego jednorodzinnego, zgodnego z powyższą definicją, najpóźniej na dzień dokonania odliczenia.

Przykład. Podatnik jest właścicielem budynku wolno stojącego, dotychczas użytkowego. Zamierza zmienić przeznaczenie tego budynku na mieszkalno-użytkowy, w tym celu dokonał zgłoszenia do właściwego urzędu o zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego. Budynek wymaga jedynie niewielkich zmian wewnątrz, które wydzielą lokal mieszkalny od części użytkowej. Podatnik zamierza zamontować na tym budynku instalację fotowoltaiczną. Podatnik może skorzystać z odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej, o ile spełni pozostałe warunki, w tym m.in. w zakresie  30% udziału lokalu użytkowego w powierzchni całkowitej budynku mieszkalnego.

Ulga przysługuje również w sytuacji, gdy w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, np. w związku z brakiem technicznych możliwości montażu instalacji (w tym fotowoltaicznej) na tym budynku, instalacja ta zostanie zamontowana na innym budynku, np. garażu, budynku gospodarczym, lecz służy budynkowi mieszkalnemu.

Przykład. Podatnik jest właścicielem budynku wolno stojącego, służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych o powierzchni całkowitej 200 m2, w  którym został wydzielony lokal użytkowy o pow. 50 m2, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza (np. sklep). Podatnik może skorzystać z odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej, o ile spełnipozostałe warunki.

Uwaga! Z ulgi termomodernizacyjnej nie można korzystać w przypadku budynku będącego w budowie. Odliczenie dotyczy budynków już wybudowanych.

Wydatki podlegające odliczeniu muszą być poniesione na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego³, czyli przedsięwzięcia, którego przedmiotem jest:

a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych,

b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki mieszkalne, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków,

c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków mieszkalnych,

d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. 

Ważne! Podatnik nie jest obowiązany do przeprowadzenia audytu energetycznego, w tym przed realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Przykład. Podatnik poniósł wydatki na wymianę szyb w oknach na szyby zespolone w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, którego jest właścicielem, w wyniku którego nastąpiło ograniczenie strat ciepła. Podatnik nie może skorzystać z odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej, gdyż wydatek poniesiony na zakup stolarki okiennej oraz wydatek na usługę wymiany tej stolarki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju, oznacza wydatki na wymianę okien, a nie ich elementów (w tym szyb).

Okres, w którym powinno nastąpić zakończenie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego

Aby skorzystać z ulgi podatnik musi zakończyć przedsięwzięcie w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek⁵. Jeżeli termin ten nie zostanie dotrzymany, podatnik jest obowiązany zwrócić ulgę poprzez doliczenie kwot poprzednio odliczonych do dochodu za rok podatkowy, w którym upłynął termin na zakończenie przedsięwzięcia⁶.

Przykład. Podatnik rozpoczął przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Pierwsze wydatki na zakup styropianu na docieplenie ścian zewnętrznych w budynku poniósł w dniu 28 stycznia 2019 r. Ostatnie wydatki planuje ponieść w 2021 r. Podatnik nie będzie obowiązany do zwrotu ulgi, jeżeli zakończy przedsięwzięcie do końca 2022 r.

Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem⁷.

Pamiętaj! Limit ulgi nie jest związany z jedną inwestycją lub jednym przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, lecz jest określony dla danego podatnika, niezależnie od liczby inwestycji termomodernizacyjnych. Podatnicy pozostający w związku małżeńskim powinni wiedzieć, że limit ten dotyczy każdego z małżonków odrębnie, czyli każdemu z nich przysługuje odliczenie w maksymalnej wysokości 53 000 zł.

Przykład. Dwóch współwłaścicieli dokonuje przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku mieszkalnym jednorodzinnym. Jeden poniósł wydatki udokumentowane fakturami na kwotę 30 000 zł, a drugi - na kwotę 40 000 zł. Udział każdego współwłaściciela we własności nieruchomości wynosi 50%. Każdy ze współwłaścicieli ma prawo odliczyć całość poniesionych przez siebie wydatków, o ile spełni pozostałe warunki. Współwłaściciele nie stosują proporcji odpowiadającej udziałowi we współwłasności budynku.

Wysokość wydatków ustala się na podstawie faktur wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Jeżeli poniesione wydatki były opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę wydatku uważa się wydatek wraz z podatkiem od towarów i usług, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług⁸.

Przykład. Podatnik niebędący podatnikiem podatku od towarów i usług, poniósł wydatek na przedsięwzięcie termomodernizacyjne w kwocie 12 300 zł, w tym 2300 zł to podatek VAT. Kwoty 2300 zł podatnik nie odliczył na podstawie ustawy o podatku od towarów iusług. W ramach ulgi termomodernizacyjnej podatnik uwzględnia kwotę 12 300 zł, tj. wraz z podatkiem VAT, ponieważ podatek VAT nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.

Odliczeniu nie podlegają wydatki w części, w jakiej zostały⁹:

• sfinansowane (dofinansowane) ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie;
• zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o ryczałcie lub uwzględnione przez podatnika  w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej¹⁰.

Regulacja ta wskazuje na brak możliwości odliczenia wydatków, których podatnik nie poniósł, gdyż zostały mu zrefinansowane (zwrócone). Odliczeniu podlegają te wydatki, których ciężar ekonomiczny ponosi podatnik (uszczuplają jego majątek). Zatem jeżeli wydatki są sfinansowane pożyczką/kredytem, których spłata obciąża podatnika, wówczas są traktowane jako sfinansowane przez podatnika i podlegają odliczeniu. Nie ma także możliwości odliczenia wydatków, które w jakiejkolwiek formie pomniejszyły już zobowiązanie podatkowe podatnika.

Przykład. Podatnik przeprowadził przedsięwzięcie termomodernizacyjne, na którego realizację otrzymał pożyczkę z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, którą w całości spłacił. Podatnik ma prawo do odliczenia wydatków sfinansowanych tą pożyczką, gdyż ponosi pełen ciężar ekonomiczny spłaty pożyczki.

Przykład. Podatnik przeprowadził przedsięwzięcie termomodernizacyjne, na którego realizację otrzymał pożyczkę z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pożyczka w części została umorzona. Podatnik ma prawo do odliczenia wydatków sfinansowanych uzyskaną pożyczką wyłącznie w tej części, która nie podlegała umorzeniu.

Przykład. Podatnik będący osobą niepełnosprawną otrzymał częściowe dofinansowanie (60% ceny zakupu) do zakupu kotła gazowego  kondensacyjnego ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W związku z tym zakupem skorzystał z ulgi rehabilitacyjnej na tę część wydatków, które sfinansował z własnych środków (40% ceny zakupu). Czy przysługuje mu ulga termomodernizacyjna na nieodliczoną część wydatków? Podatnik nie może skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej. Odliczeniu nie podlegają bowiem wydatki w części, w jakiej zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Otrzymane dofinansowanie do zakupu kotła jest równoznaczne ze zwrotem wydatków.

Pamiętaj! Jeżeli poniosłeś wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, które są finansowane kredytem bankowym lub kredytem udzielonym przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, możesz odliczyć całość poniesionych wydatków, które zostały zapłacone bez względu na wysokość spłaconego kredytu, z którego zostały sfinansowane.

Obowiązek doliczenia zrefinansowanych wydatków uwzględnionych w uldze (odliczonych w zeznaniu podatkowym)

Podatnik, który po roku, w którym dokonał odliczeń, otrzymał zwrot odliczonych wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jest obowiązany doliczyć odpowiednio kwoty poprzednio odliczone do dochodu za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot¹¹.

Przykład. Podatnik przeprowadził przedsięwzięcie termomodernizacyjne ze swoich środkóww 2019 r. i dokonał za ten rok ich odliczenia w pełnej wysokości. W roku 2020 otrzymał dotację z wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej  w wysokości 10% poniesionych wydatków. Podatnik, rozliczając podatek dochodowy za 2020 rok, ma obowiązek dokonać doliczenia kwoty wydatków objętych dotacją (w wysokości 10% poniesionych wydatków) do dochodu za ten rok podatkowy.

Kiedy należy dokonać odliczenia?

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki¹². Kwota odliczenia nieznajdująca pokrycia w rocznym dochodzie podatnika podlega odliczeniu w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek¹³.

Przykład. Podatnik w 2019 r. poniósł wydatek na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w wysokości 20 000 zł. Rozliczając podatek dochodowy za ten rok, w zeznaniu PIT-28 wykazał przychód 5000zł, a w zeznaniu PIT-37 wykazał dochód 18 000 zł. Podatnik może dokonać odliczenia poniesionych wydatków w dowolnej proporcji w obydwu zeznaniach, np. w PIT-37 - odliczyć 18 000 zł, a w PIT-28 - 2000 zł.

Za datę poniesienia wydatku uważa się dzień sprzedaży (datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi) określony na fakturze VAT, ponieważ na podstawie faktury ustala się wysokość poniesionych wydatków na termomodernizację budynku. W przypadku, gdy na  fakturze VAT brakuje informacji o dniu sprzedaży przyjmuje się, że dzień ten przypada na dzień, w którym wystawiono fakturę.

Przykład. Podatnik wpłacił zaliczkę na piec gazowy w 2018 roku. Sprzedaż pieca nastąpiła w 2019 r. i w tym roku została wystawiona faktura. Podatnik może odliczyć w całości wydatki poniesione na zakup pieca (łącznie z kwotą zaliczki zapłaconą w 2018 r.), o ile spełni pozostałe warunki.

Przedsięwzięcie termomodernizacyjne rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2019 r.

Odliczenie z tytułu ulgi termomodernizacyjnej stosuje się również do przedsięwzięcia termomodernizacyjnego rozpoczętego przed dniem 1 stycznia 2019 r., które zostanie zakończone po dniu 31 grudnia 2018 r., jednak nie później niż w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego,  w  którym poniesiono pierwszy wydatek. W takim przypadku, odliczeniu podlegają wydatki poniesione na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia, w którym upływa okres 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.

Przykład. Podatnik poniósł pierwszy wydatek na przedsięwzięcie termomodernizacyjne w 2018 r. w kwocie 20 000 zł. W 2019 r. podatnik poniósł kolejne wydatki na to przedsięwzięcie w kwocie 40 000 zł. Przedsięwzięcie termomodernizacyjne zostanie zakończone w  2020 r. Podatnik ma prawo do odliczenia od podstawy obliczenia podatku za 2019 r. kwoty 40 000 zł w ramach ulgi termomodernizacyjnej, o ile spełni pozostałe warunki.

Zwolnienie przedmiotowe

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 129a ustawy PIT wolne od podatku są świadczenia, w szczególności dotacje oraz kwoty umorzonych pożyczek, otrzymane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, na przygotowanie dokumentacji oraz realizację przedsięwzięcia:
a) w budynku mieszkalnym jednorodzinnym lub
b) w budynku mieszkalnym jednorodzinnym nowo budowanym, który nie został przekazany lub zgłoszony do użytkowania, pod warunkiem że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo  budowlane uzyskano zgodę na rozpoczęcie budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego

- w ramach programów "Czyste Powietrze" oraz "Mój Prąd" mających na celu poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń do atmosfery.

Pamiętaj! Dniem powstania przychodu z tytułu udzielonej dotacji jest dzień otrzymania środków, a nie dzień przyznania dotacji. Zatem dotacje przyznane przed 1 stycznia 2019 r. a wypłacone po tym dniu również korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!

¹ Wydane na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.  - Ordynacja podatkowa (DzU z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.).
² Art. 3 pkt 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (DzU z 2019 r. poz. 1186, z późn. zm.).
³ Definicja zawarta w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (DzU z 2018 r. z poz. 966, późn. zm.).
⁴ Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21 grudnia 2018 r.  w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (DzU poz. 2489).
⁵ Art. 26h ust. 1 ustawy PIT.
⁶ Art. 26h ust. 9 ustawy PIT.
⁷ Art. 26h ust. 2 ustawy PIT.
⁸ Art. 26h ust. 3 i 4 ustawy PIT.
⁹ Art. 26h ust. 5 ustawy PIT.
¹⁰ Ustawa wymieniona w przypisie 1.
¹¹ Art. 26h ust. 8 ustawy PIT.
¹² Art. 26h ust. 6 ustawy PIT.
¹³ Art. 26h ust. 7 ustawy PIT.

PLIKI DO POBRANIA