Ekologiczne technologie i rozwiązania stosowane w budownictwie

Budownictwo ekologiczne, inaczej budownictwo zrównoważone, ma na celu nie tylko zminimalizowanie wpływu budynków na środowisko czy ekonomiczne wykorzystanie materiałów, ale również zagwarantowanie i podwyższenie jakości życia ewentualnym mieszkańcom. Trzeba podkreślić, że ekobudownictwo rozpoczyna się od sposobu pozyskiwania materiałów, poprzez ich dobór, kończąc na odpowiednim wkomponowaniu budynku w krajobraz tak, aby nie zaburzać (lub w jak najmniejszym stopniu naruszać) naturalnego otoczenia. Pamiętajmy, że ekologiczne budowanie to nie tylko trend, ale konieczność! 

Czytaj też o: Kompozycie wapienno-konopnym jako materiale termoizolacyjnym ścian zewnętrznych

Ekologiczne materiały budowlane

Istnieje wiele ekologicznych materiałów budowlanych. Jednym z nich jest drewno. To materiał naturalny, recyklowalny, niskoemisyjny, energooszczędny i zdrowy. Drewno wykorzystuje się zarówno w konstrukcjach szkieletowych budynków, jak i wykończeniach zewnętrznych oraz wewnętrznych. I chociaż aby pozyskać deski, trzeba ściąć drzewa, jest to surowiec odnawialny. Uwaga: wybierając drewno z certyfikatem FSC, mamy pewność, że pochodzi ono z lasów zarządzanych w zrównoważony sposób.

Natomiast cegłę można zaklasyfikować jako ekologiczny materiał, wyłącznie gdy do jej produkcji zastosowano wysokiej jakości składniki, a sam proces technologiczny polega na wypalaniu.

Jeśli zależy nam na ekologii, warto również podczas budowy domu postawić na szkło, które można przetwarzać, przetapiać i dowolnie kształtować. Popularne jest szkło piankowe, które powstaje w wyniku stopienia stłuczki szklanej z domieszkami pianotwórczymi. Możne je wykorzystać do ocieplania ścian, stropów i stropodachów, a także jako warstwę drenażową.

Ekologicznym materiałem są bloczki ze słomy, z których powstają ściany domów, wypełniając szkielet z drewnianych bali – pokrywa się je ekologicznym tynkiem z zawartością gliny. Do budowy ścian można również wykorzystać beton konopny. To mieszanka łodyg konopi, wapna i wody, Postęp technologiczny przyniósł nam także kompozyty cementowe (ECC). To elastyczne formy betonu, ale nawet 500 razy bardziej odporne na pęknięcia, a dzięki wypełniaczom w postaci drobnych polimerowych włókien zmniejszono zawartość cementu, przez co obniżono emisję CO₂ do atmosfery.

Ciekawostką jest izolacja z butelek PET, ponieważ ma właściwości zbliżone do styropianu, można więc ją wykorzystać m.in. jako termoizolację. Na uwagę zasługuje także korek, z którego wytwarza się izolacje, podłogi i inne powierzchnie użytkowe. Zieloną alternatywę do tradycyjnego ocieplenia stanowią także włókna pochodzenia naturalnego, np. wełna owcza i drzewna, włókna celulozowe oraz konopne. Ekomateriałem jest oczywiście kamień naturalny – doskonały np. na podmurówkę. 

W ekologicznej budowlanej modzie są również materiały pochodzące z odzysku – możemy do budowy domu wykorzystać np. wcześniej użyte cegły, dachówki czy pokruszony beton. Na rynku są również wyroby z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, np. okna z profilami wykonanymi z recyklingu PVC czy orynnowanie.  

Darmowa energia i ciepło – odnawialne źródła energii

Budownictwo ekologiczne bazuje na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii – OZE. Dzięki nim można ograniczyć emisję CO₂, smogu i degradację środowiska. Do OZE zaliczane są m.in. elektrownie fotowoltaiczne, geotermalne, wiatrowe czy biomasowe. Natomiast w ekologicznym budownictwie jednorodzinnym jednym z najpopularniejszych rozwiązań są instalacje fotowoltaiczne. Energia, jaką można uzyskać dzięki panelom słonecznym, jest czysta. Aby zasilać nią urządzenia elektryczne, wystarczy panele fotowoltaiczne zamontować na dachu budynku lub ziemi – oczywiście światło dzienne musi mieć do nich nieograniczony dostęp. Na rynku dostępne są również zintegrowane rozwiązania fotowoltaiczne (BPIV), które wykorzystują materiały budowlane i można je zamontować zamiast dachu budynku, ale również np. jako element fasady. Odnawialne źródła energii można także wykorzystać do ogrzania domu, montując odpowiednie pompy ciepła. 

Za ekologiczne rozwiązanie uważana jest także rekuperacja, czyli wentylacja z odzyskiem ciepła, ponieważ pozwala na zaoszczędzenie na kosztach ogrzewania budynku, a także gwarantuje czyste powietrze. Jej działanie polega na wymianie powietrza w domu z zachowaniem jego ciepła. Rekuperator kontroluje ruch powietrza – usuwa zanieczyszczone, ale nagrzane powietrze z wnętrza, a na jego miejsce wprowadza świeże, ale ogrzane przez usuwane powietrze. Co więcej, zanim nowe powietrze trafi do pomieszczenia, przechodzi przez filtry, jest więc pozbawione toksyn, zanieczyszczeń i nieprzyjemnych zapachów.    

Energooszczędne oświetlenie LED i inteligentne technologie domowe

W każdym pomieszczeniu znajduje się minimum jedno źródło świata, ale jak pokazuje praktyka, zazwyczaj jest ich więcej. Do tego dochodzi jeszcze oświetlenie zewnętrzne. Obecnie standardem są żarówki LED. Zresztą nie bez powodu. Są przede wszystkim energooszczędne (zużywają nawet 10 razy mniej prądu niż ich klasyczne odpowiedniki) oraz wyróżniają się długą żywotnością (około 5–7 lat). W trosce o środowisko (a także rachunki) oświetlenie zewnętrzne warto wyposażyć w czujniki zmierzchu i ruchu – lampy będą się włączały tylko w razie konieczności. Optymalizację zużycia energii (jest kluczowa w kontekście ekologicznego budownictwa) na podstawie nawyków mieszkańców zapewnią także zaawansowane systemy zarządzania budynkiem, takie jak inteligentne systemy HVAC (ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja). 

Oczyszczalnia ścieków – ekologiczna alternatywa dla szamba

Niestety, nie we wszystkich miejscowościach istnieje możliwość podłączenie domu do sieci kanalizacyjnej. Rozwiązaniem jest budowa szamba, ale jest ono – łagodnie ujmując – mało ekologiczne, nie wspominając o niedogodnościach, jakie niesie ze sobą jego opróżnianie. Ekologicznym wyjściem z sytuacji jest własna oczyszczalnia ścieków. Jej działanie opiera się na naturalnych procesach biologicznych, w wyniku których zanieczyszczenia są rozkładana do prostych związków mineralnych. Oczyszczone ścieki są bezpieczne dla środowiska. 

Deszczówka z odzysku

Ekorozwiązaniem jest pozyskiwanie wody deszczowej. Nikogo już chyba dzisiaj nie dziwi zbiornik ustawiony pod rurą spustową. Wodę w nim zgromadzoną można wykorzystać np. do podlewania ogrodu. Oczyszczoną wodę deszczową można również wykorzystać do toalety, pralki czy zmywarki i zmniejszyć zużycie wody pitnej nawet o 50%. Jednak w tym przypadku trzeba zastosować nieco bardziej skomplikowany system odzysku deszczówki. Elementami takiego systemu jest oczywiście zbiornik na deszczówkę (podziemny lub naziemny), filtry doczyszczające i różne systemy rozsądzania, a także pompa, która skieruje wodę do konkretnego punktu w instalacji.