Page 62 - IZOLACJE 9/2023

Materiały i technologie

joanna ryńska
Bezpieczeństwo pożarowe szachtów

wentylacyjnych i oddymiających

Szachty (szyby) wentylacyjne i oddymiające, BEZPIECZEŃSTWO SZACHTÓW ODDYMIAJĄCYCH
prowadzone zwykle przez wszystkie kondygnacje
budynku, coraz częściej sąsiadują bezpośrednio Zadaniem szachtów oddymiających – murowanych i żelbeto-
z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi. wych – jest odprowadzanie dymu i gorących gazów pożarowych
Zgodnie z prawem, wymagają odpowiedniego ze stref objętych pożarem, ale także doprowadzenie w miejsce
zabezpieczenia przeciwpożarowego – w warunkach usuniętych produktów pożarowych powietrza kompensacyjnego.
pożaru szyby oddymiające muszą zapewnić Oznacza to, że szacht oddymiający poddawany jest działaniu nie
skuteczne odprowadzanie niebezpiecznych tylko wysokiej temperatury (powyżej 400°C), ale też znacznym
produktów spalania, a szyby wentylacyjne nie zmianom ciśnienia. Przy odprowadzaniu dymu i gorących gazów
mogą powodować przenoszenia pożaru z jednej w instalacji powstaje ciśnienie robocze od -1500 do +500 Pa,
kondygnacji na drugą. a przy dostarczaniu powietrza kompensacyjnego – od -1500
do +1500 Pa. Pozostając pod wpływem tych czynników, ściany
Szachty (szyby) wentylacyjne i oddymiające wykonywane są z mate- szachtu oddymiającego powinny zachować swoją strukturę i włas-
riałów konstrukcyjnych takich jak cegła, beton czy żelbet. W warun- ności użytkowe, nie tracąc nośności – dzięki temu konstrukcja
kach pożarowych przepływa przez nie strumień powietrza o wysokiej może spełnić swoją rolę.
temperaturze (gorące powietrze, dym i gazy pożarowe), ściany Odprowadzając niebezpieczne produkty pożaru z jednego obszaru,
szybów poddawane są także oddziaływaniu wysokiego ciśnienia. szacht oddymiający nie może stać się ich źródłem w innym obszarze.
Bezpieczeństwo pożarowe szachtów określa się poprzez klasę Bardzo ważne jest zachowanie ciągłości struktury – pod wpływem
odporności ogniowej. Powinna ona być co najmniej taka jak klasa oddziaływania gorącego powietrza pod dużym ciśnieniem mogą
stropu, przez który przechodzi szacht oddymiający lub stanowiącego nastąpić miejscowe uszkodzenia ściany, co nawet przy zachowaniu
oddzielenie pożarowe, przez które przechodzi szacht wentylacyjny. rdzenia ściany powoduje rozszczelnienie konstrukcji i przenikanie
dymu i gazów pożarowych do pomieszczeń, przez które przebiega
KLASY ODPORNOŚCI OGNIOWEJ szacht, co powoduje ich zadymienie i utrudnienie warunków ewa-
kuacji.
Klasa odporności ogniowej szachtów (a ogólniej – przewodów W szachtach oddymiających należy także zapewnić izolację aku-
wentylacyjnych i oddymiających) określana jest, zgodnie z Roz- styczną i cieplną – ta pierwsza związana jest z koniecznością ochrony
porządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków tech- przed hałasem wywołanym przepływem gazów i dymu lub powietrza
nicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie kompensacyjnego o dużym natężeniu, a ta druga z ochroną w wa-
(dalej jako Warunki Techniczne) [1], z uwagi na szczelność ogniową, runkach normalnych przed wychładzaniem pomieszczeń, do których
izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S) jako czas wyrażony przylega szacht (w warunkach normalnych przepływa przez niego
w minutach, przez który szacht zachowuje wymagane własności zimne powietrze).
(najczęściej 60, 90, 120 i 240 min). Poszczególne parametry należy Zgodnie z Warunkami Technicznymi, § 270, klasę odpor-
rozumieć jako: ności ogniowej dla szachtów oddymiających określa się nastę-
» E (szczelność ogniowa) – zdolność przegrody do zapobiegania pująco:
przedostaniu się płomieni i gazów na stronę przegrody wolną „2. Przewody wentylacji oddymiającej, obsługujące:
od pożaru oraz odporność na odkształcenia termiczne, 1) wyłącznie jedną strefę pożarową, powinny mieć klasę
» I (izolacyjność ogniowa) – zdolność do zachowania temperatury odporności ogniowej z uwagi na szczelność ogniową
powierzchni po stronie przegrody niemającej kontaktu z ogniem i dymoszczelność – E600 S, co najmniej taką jak klasa
(ograniczenie przyrostu temperatury), odporności ogniowej stropu określona w § 216, przy czym
» S (dymoszczelność) – zdolność do zapobiegania przedostawa- dopuszcza się stosowanie klasy E300 S, jeżeli wynikająca
nia się dymu i gazów pożarowych, niezależnie od ich temperatury, z obliczeń temperatura dymu powstającego w czasie pożaru
na stronę przegrody wolną od pożaru [minuty]. nie przekracza 300°C,
Dla szachtów oddymiających szczelność ogniową określa się jako 2) więcej niż jedną strefę pożarową, powinny mieć klasę
E600 lub E300, co wiąże się z temperaturą dymu powstającego odporności ogniowej E I S, co najmniej taką jak klasa od-
podczas pożaru. porności ogniowej stropu określona w § 216.”

60 nr 9/2023