Page 88 - IZOLACJE 9/2023

Dachy

przez regulację wilgotności, pochłanianie zanieczyszczeń czy obni- Szczególną uwagę należy zwrócić na projektowanie dachów.
żanie temperatury. Ocenia się, że gdy latem temperatura tradycyjnie Dach to górna, najwyższa część obiektu budowlanego, mająca
pokrytego dachu może dochodzić nawet do 80°C, dachy biotyczne za zadanie przekrycie i osłanianie go przed niekorzystnym wpływem
nagrzewają się do ok. 25°C. Roczna amplituda temperatury w przy- warunków atmosferycznych. Dach składa się z konstrukcji nośnej
padku zielonych dachów wynosi 40–50°C, bitumicznych zaś aż i pokrycia. W związku z powyższym należy zdefiniować użyte wcześ-
100°C. Dostępne są rozwiązania w postaci gotowych systemów niej podobne, lecz nietożsame określenia:
dostosowanych do różnych rodzajów dachów zielonych, np. do tra- » pokrycie dachu – to zewnętrzna warstwa dachu narażona na dzia-
dycyjnych dachów ekstensywnych niską, płytko ukorzenioną roślin- łanie warunków atmosferycznych, za pokrycie służyć może roślin-
nością (płaskich, odwróconych, o podwyższonej ochronie cieplnej, ność charakterystyczna dla zielonego dachu,
skośnych i stromych), dla dachów intensywnych o prostej w pie- » przekrycie dachu – to określenie nie tylko merytoryczne, funkcjo-
lęgnacji roślinności (np. pole lawendy) lub zróżnicowanej, bardziej nuje również w przepisach prawa. Do przekrycia (poza pokryciem,
wymagającej pod względem pielęgnacji szacie roślinnej (tzw. ogród które jest jego integralną częścią) zalicza się całą konstrukcję
na dachu). Zieleń wprowadzona na powierzchnię dachu powoduje dachu, łącznie ze stropem lub stropodachem, a także cały układ
większe obciążenia dla konstrukcji budynku, a w efekcie konieczność techniczny i poszczególne komponenty dachu (w tym specjali-
użycia większej ilości materiałów. Dodatkowo ciężar ten wzrasta, gdy styczne warstwy dachu zielonego).
dach ma być publicznie dostępny, a więc trzeba uwzględnić obciąże- Dach zielony to otwarta, porośnięta roślinnością powierzchnia,
nia ludźmi. Niemniej jednak, ze względu na liczne zalety ekologiczne, oddzielona od powierzchni gruntu poprzez budowlę bądź inną
technologia dachów zielonych jest rozwijana od wielu lat. Można konstrukcję inżynieryjną. Termin „zielony dach” jest dosłownym
ją uznać za ugruntowaną i sprawdzoną w praktyce [2]. tłumaczeniem angielskiego pojęcia green roof. Określenie to od-
nosi się do właściwości ekologicznych oraz zastosowania zieleni
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA KSZTAŁTOWANIE BUDYNKÓW w postaci roślinności na całej powierzchni lub na wybranym jej
fragmencie. Zdecydowanie bardziej obrazowe i precyzyjne jest
Do najważniejszych wymagań stawianych budynkom należą: niemieckie dachbegruenung, które dosłownie tłumaczy się jako:
» bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowników, „zazielenianie dachów” (co w domyśle oznacza obsadzanie dachu
» bezpieczeństwo przeciwpożarowe, roślinami). W języku polskim funkcjonują także określenia „roślinny
» ochrona cieplna, dach” lub „dach z zielenią”, jak też „żyjący dach”, a nawet „dach
» dostosowanie układów funkcjonalnych do założonej technologii ekologiczny”, będące synonimem zielonego dachu, a przy tym zde-
eksploatacji, spełniającej wymagania przyszłego użytkownika. cydowanie lepiej precyzujące najbardziej charakterystyczny element
W zakresie bezpieczeństwa konstrukcji i użytkowników decydującą konstrukcyjny tych instalacji.
rolę odgrywają wyniki obliczeń, które powinny zapewnić taki stan wy- Dach pokryty roślinnością charakteryzuje się tym, że:
tężenia ustroju, aby zagwarantować niezbędne rezerwy wytrzymało- » ma dodatni wpływ zarówno na komfort psychofizyczny użyt-
ściowe. Obecnie do wymiarowania konstrukcji stosuje się metodę sta- kowników, jak i walory estetyczne, oraz odpowiada wymogom
nów granicznych. W metodzie tej wyróżnia się I stan graniczny, zwany w dziedzinie ekologii,
stanem granicznym nośności, i II stan graniczny, czyli stan graniczny » dzięki zastosowaniu warstw wegetacyjnych pracuje jako natural-
użytkowalności. W przypadku I stanu granicznego suma wszystkich ny ekran dźwiękochłonny – doskonale tłumi dźwięki powietrzne,
możliwych obciążeń działających na konstrukcję i jej elementy nie » ma korzystny wpływ na jakość powietrza, szczególnie w aglome-
powinna przekroczyć wytrzymałości wbudowanych materiałów. racjach silnie zabudowanych,

Wszystkie czynniki (m.in. przyjęte rozwiązania projektowe, » powoduje zwiększenie wilgotności powietrza w obszarach miej-
wytyczne urbanistyczne i architektoniczno-budowlane, normy itp.) skich oraz poprawę mikroklimatu otoczenia,
generują nie tylko koszty budowy, ale i koszty związane z późniejszą » ma wpływ na sprawne funkcjonowanie systemów burzowych i od-
eksploatacją. Aby zatem w jak największym stopniu zoptymalizować prowadzenia wody, ponieważ zatrzymuje ok. 2/3 wody opadowej,
projektowaną strukturę budowlaną, a w szczególności budynek którą później przez odparowanie oddaje z powrotem do atmosfery,
mieszkalny, należy [5]: » skutecznie chroni przed rozprzestrzenianiem się ognia,
» stworzyć bryłę budynku wkomponowaną w otaczającą przestrzeń, » powoduje odzyskanie części terenu zielonego, utraconego pod za-
» zharmonizować rozwiązania architektoniczno-konstrukcyjno- budowę.
-funkcjonalne i kosztowe, Na dachy zielone można stosować dwa rodzaje roślinności: zieleń
» zminimalizować ingerencję w środowisko naturalne oraz stosować ekstensywną i zieleń intensywną. Do zieleni ekstensywnej zalicza się
rozwiązania proekologiczne, przyjazne człowiekowi i przyrodzie. taką roślinność, która w znacznym stopniu rośnie i rozwija się sama,
Powyższe zasady odnoszą się nie tylko do ustroju, jakim jest cały bez ingerencji człowieka. Wykorzystuje się do tego rośliny mające
budynek, ale również do poszczególnych jego składowych: ścian, zwiększoną odporność na skrajne warunki atmosferyczne i duże zdol-
stropów, dachów itp. ności samoregeneracji. Zieleń intensywna wymaga natomiast aktyw-
nej pracy i zaangażowania człowieka przy jej sadzeniu i pielęgnacji.
DACHY ZIELONE Dach zielony w rozumieniu technicznym to system warstw, po-
cząwszy od stropu, stropodachu lub płyty balkonowej (części nośnej
Kształtowanie różnego rodzaju elementów budowlanych jest procesem przekrycia dachowego), aż po warstwy wierzchnie (którymi poza
bardzo złożonym i wymaga wielopłaszczyznowego spojrzenia na to za- zielenią są również np. nawierzchnie, elementy małej architektury,
gadnienie. Wznoszona struktura budowlana, a więc zarówno budynek, place zabaw, zbiorniki wodne i inne). Każda z warstw dachu zielone-
obiekt budowlany, jak i jego elementy składowe są efektem realizacji go odpowiada za sprawowanie określonej funkcji w systemie (jedno-
uwarunkowań zewnętrznych, które w sposób bezpośredni lub pośredni lub wielowarstwowym). Ponadto wiele warstw pełni równocześnie
przyczyniają się do jego wyglądu, wytrzymałości i funkcjonalności [5]. kilka funkcji i wzajemnie się uzupełnia.

86 nr 9/2023