Jak wykonać szczelny taras i balkon?

Istnieją dwa sposoby odprowadzenia wody z tarasu i balkonu: powierzchniowy oraz drenażowy.

Ten pierwszy polega na wykonaniu na powierzchni szczelnej i odpornej na uszkodzenia warstwy, po której spływa woda opadowa (rys. 1).

Najczęściej jest to tzw. uszczelnienie zespolone, czyli hydroizolacja z elastycznych mikrozapraw (zwanych także szlamami) w połączeniu z okładziną ceramiczną jako warstwą ochronną, choć spotyka się rozwiązania polegające na wykonaniu elastycznej, poliuretanowej powłoki żywicznej (tylko dla balkonu, nie dla tarasu).

Drugi wariant zakłada, że część wody wnika w specjalną warstwę drenującą i jest przez nią odprowadzana poza konstrukcję (fot 1). Wykończeniem powierzchni mogą tu być płytki ceramiczne (jako warstwę drenującą stosuje się jastrych wodoprzepuszczalny - wykonany na grubym kruszywie), układane na kleju, ale bez izolacji podpłytkowej ze szlamu.

Często spotykane są także płyty betonowe układane na specjalnych podstawkach lub warstwie płukanego żwiru. Wariant drenażowy stosowany jest znacznie częściej na tarasach niż na balkonach.

Uwaga: nie należy stosować sposobu uszczelnienia pokazanego na rys. 2. Od kilkunastu lat wiadomo, że jest on błędny i nieskuteczny, a mimo to ciągle wykorzystuje się go do hydroizolacji balkonów i tarasów.

Nie wolno stosować również żadnych pap na osnowie z tektury (butwieją i gniją po kilkunastu miesiącach) oraz tradycyjnych lepików na zimno czy gorąco (po dwóch-trzech zimach stają się kruche i pękają).

Uszczelnienie balkonu/tarasu z powierzchniowym odprowadzeniem wody

Dla balkonu wykonuje się je bezpośrednio na płycie konstrukcyjnej lub warstwie spadkowej (rys. 1), dla tarasu na jastrychu dociskowym (rys. 5), z dwóch warstw szlamu elastycznego. Krawędź styku ze ścianą uszczelnia się taśmą wklejoną w pierwszą warstwę szlamu (rys. 3).

Przykład uszczelnienia okapu pokazano na rys. 4. Do przyklejenia płytek stosuje się cienkowarstwowe, elastyczne kleje cementowe klasy C2 S2 lub C2 S1.

Uwaga: nie należy stosować klejów, które w oznaczeniu nie mają symboli S2 lub S1, gdyż dopiero to oznaczenie mówi o jego elastyczności. Nie można sugerować się określeniem "mrozoodporny". Każdy klej klasy C2 (także C1) jest mrozoodporny, ale nie każdy może być stosowany na balkonach. Decyduje o tym badanie elastyczności (oznaczenie S2 lub S1) oraz zalecenia producenta.

Do spoinowania trzeba stosować zaprawy spoinujące oznaczone symbolem CG 2 W Ar lub CG 2 W (według normy PN-EN 13888:2010 [1]), tzn. cechujące się zmniejszoną absorpcją wody i/lub zwiększoną odpornością na ścieranie. Szerokość fug nie może być mniejsza niż 5 mm (dla płytek 30×30 cm szerokosć spoin powinna wynosić 7-8 mm).

Dużo błędów popełnia się przy doborze płytek. Wiąże się to z tym, że potencjalny inwestor kieruje się względami estetycznymi, zamiast parametrami. Nie pomagają mu w tym architekci, z braku wiedzy pisząc w oznaczeniu płytek tylko "mrozoodporne", podczas gdy to inne parametry decydują o trwałości okładziny ceramicznej w naszym klimacie.

Po pierwsze, płytki powinny być w jasnym kolorze i o wymiarach nieprzekraczających 30×30 cm. Po drugie, należy stosować płytki nienasiąkliwe (mrozoodporność nie musi i nie jest w tym wypadku najważniejszym parametrem). Klasyfikację płytek można znaleźć w normie PN-EN 14411:2009 [2]. Rozróżnia ona m.in. płytki ciągnione i prasowane na sucho i dzieli je na klasy w zależności od nasiąkliwości.

Na balkonach i tarasach najlepiej sprawdzają się płytki prasowane grupy BIa oraz BIb (te ostatnie zazwyczaj cechują się nasiąkliwością na poziomie 2%), a także płytki ciągnione o nasiąkliwości nieprzekraczającej 3% (klasa AI) (płytki gresowe charakteryzują się nasiąkliwością na poziomie nieprzekraczającym 0,5%).

Trzeba natomiast zachować ostrożność w przypadku płytek pochodzących z importu, np. włoskich czy hiszpańskich, innej klasy niż podane wyżej. Muszą one mieć deklarację mrozoodporności zgodnie z normą PN-EN ISO 10545-12:1999 [3].

Jastrych dociskowy, druga hydroizolacja, paroizolacja

Szczelność tarasu nie zależy jednak wyłącznie od rodzaju i wykonania okładziny ceramicznej - jest to obiekt bardziej skomplikowany. Wynika to z tego, że pod tarasem znajdują się pomieszczenia i konieczne jest wykonanie termoizolacji.

Sposób wykonania uszczelnienia zespolonego (szlam + okładzina ceramiczna) w wariancie z powierzchniowym odprowadzeniem wody został opisany wyżej. Trzeba w nim jednak zwrócić również uwagę na następujące warstwy: jastrych dociskowy, drugą hydroizolację i paroizolację (rys. 5).

Jastrych dociskowy musi mieć grubość przynajmniej 5,5 cm przy wytrzymałości na ściskanie co najmniej 20 MPa.

Należy ponadto stosować dodatkowe zbrojenie przeciwskurczowe, najlepiej z siatek o możliwie małych oczkach (np. 5×5 cm) i średnicy prętów rzędu 4 mm.

Próba wykonania go jako cieńszej warstwy i/lub o gorszych parametrach wytrzymałościowych skutkuje późniejszymi spękaniami. Jastrych ten dylatuje się na pola o wymiarach 2-2,5 m na 2-2,5 m.

Dylatacje uszczelnia się zawsze taśmami wtopionymi w szlam, a szczelinę dylatacyjną między płytkami wypełnia elastyczną masą poliuretanową lub silikonową.

Dylatacje jastrychu muszą być dokładnie odwzorowane w okładzinie ceramicznej, a ich szerokość wynosić przynajmniej 1 cm.

Jastrych dylatuje się także od strony ścian budynku (pasek styropianu o grubości 1-1,5 cm - dylatacja brzegowa). Do warstwy dociskowej montuje się także obróbki blacharskie tarasu.

Hydroizolację nad warstwą docieplenia można wykonać z pap termozgrzewalnych, bitumicznych membran samoprzylepnych lub zgrzewanych na zakładach membran z tworzyw sztucznych.

Trzeba zwrócić uwagę na konieczność zapewnienia poślizgu między jastrychem a hydroizolacją (np. na sucho układa się na styropianie papę podkładową i do niej metodą zgrzewania przykleja się papę stanowiącą właściwą izolację przeciwwodną).

Funkcję paroizolacji mogą pełnić papy paroizolacyjne na folii aluminiowej, welonie szklanym czy papy termozgrzewalne, chociaż najczęściej stosuje się w tej roli bitumiczne roztwory i masy (zawsze bezrozpuszczalnikowe) nanoszone dwukrotnie.

Wykonywanie tarasów naziemnych

To dość specyficzny rodzaj konstrukcji traktowany bez należytej uwagi do tego stopnia, że projektuje się go jako płytę wylaną na gruncie, nierzadko bez jakichkolwiek izolacji, motywując taki wybór tym, że pod jego powierzchnią nie ma pomieszczeń.

Ale jeżeli taki taras wykonuje się na tzw. gruntach wysadzinowych, skutki mogą być bardzo kosztowne, łącznie z koniecznością rozbiórki zniszczonej konstrukcji (rezultatem zimą będzie wysadzenie tarasu i spękania warstw wykończeniowych, latem natomiast spękania na skutek osiadania).

Poza tym, rozwiązanie to powoduje stałe zawilgocenie płyty konstrukcyjnej, a skutki oddziaływania mrozu i przejść przez temperaturę 0°C powinny być znane każdemu, nawet laikowi z dziedziny budownictwa.

Konieczne jest zatem wykonanie ław fundamentowych i ścian tarasu, odpowiednie ich uszczelnienie oraz połączenie z izolacją ściany budynku, do której przylega taras. Grunt pod płytą tarasową zagęszcza się warstwami po 20-30 cm.

Ostatnie 25-30 cm należy wykonać jako warstwę przerywającą podciąganie kapilarne. Doskonale nadaje się do tego kruszywo płukane o uziarnieniu 8-16 cm, przekryte folią PE odporną na temperatury ujemne lub membraną kubełkową (kubełkami do dołu).

Uszczelnienie i hydroizolację wykonuje się jak w wypadku balkonu, jednakże z jedną różnicą: trzeba zdylatować powierzchnię okładziny ceramicznej na pola o wymiarach 2-2,5 m na 2-2,5 m, dodatkowo wkleić taśmę uszczelniającą w warstwę szlamu w miejscu przebiegu dylatacji (oczywiście przed wykonaniem okładziny).

Konsekwencje niewiedzy

Skutki niedoróbek i ignorancji ilustrują zdjęcia. Fot. 1 (na górze przy tytule) i fot. 2 pokazują nowe budynki z balkonami z całkowicie zabudowaną balustradą. Takie balkony są bardzo trudne do poprawnego wykonania.

Po pierwsze, ze względu na krawędzie krzywoliniowe pojawia się problem z obróbkami (dotyczy to także balkonów czy tarasów z tradycyjną barierką).

Po drugie, konieczne jest stabilne zamocowanie i uszczelnienie rzygaczy odprowadzających wodę opadową przez balustradę na zewnątrz (często jedynym zamocowaniem i uszczelnieniem jest pianka poliuretanowa).

Po trzecie, konieczne jest wykonanie i uszczelnienie dylatacji obwodowych, co przy liniach krzywych może sprawić pewne problemy. Brak tych dylatacji powoduje powstanie poziomej rysy na wysokości poziomu wylewki (ścięcie balustrady). Efekt niepoprawnego wykonania obróbek blacharskich, obsadzeń słupków itp. przedstawia fot. 3.

Literatura

1. PN-EN 13888:2010, "Zaprawy do spoinowania płytek. Wymagania, ocena zgodności, klasyfikacja i oznaczenie".
2. PN-EN 14411:2009, "Płytki ceramiczne. Definicje, klasyfikacja, właściwości i znakowanie".
3. PN-EN ISO 10545-12:1999, "Płytki i płyty ceramiczne. Oznaczanie mrozoodporności".
4. ZDB Merkblatt, "Außenbeläge. Belagkonstruktionen mit Fliesen und Platten außerhalb von Gebäuden", VII 2005.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!