Bezspoinowe izolacje wodochronne tarasów

Do prac hydroizolacyjnych na tarasach przeznaczone są grupy produktów, które umownie dają się sklasyfikować jako: 1) – izolacje arkuszowe, obejmujące papy asfaltowe, folie z tworzyw sztucznych, kauczuku i blachy oraz 2) – izolacje bezspoinowe (powłokowe), którymi są produkty chemii budowlanej występujące w formie płynnych lub półpłynnych mas izolacyjnych (past lub zapraw) nakładanych za pomocą kielni, pacy, pędzla, szczotki bądź wałka (wytwarzane na bazie cementów, bitumów, polimerów bądź żywic).  

Rodzaje mas hydroizolacyjnych

W tej drugiej grupie można wyodrębnić masy hydroizolacyjne:

• bitumiczne – roztwory i emulsje asfaltowe służące do gruntowania podłoża przed instalacją membran, kity oraz masy zalewowe asfaltowo-kauczukowe, asfaltowo-polimerowe przeznaczone do uszczelniania złączy elementów budowlanych i spoin dylatacyjnych posadzek, lepiki asfaltowe i pasty emulsyjne oparte o bitumy, używane do przyklejania pap asfaltowych do podłoży betonowych lub podkładów cementowych, sklejania poszczególnych warstw izolacji, a także wykonywania samodzielnych powłok izolacji;
• dyspersyjne („płynne folie”) nakładane pacą, pędzlem lub wałkiem. Są to jednoskładnikowe polimerowe masy uszczelniające o konsystencji past, które fabrycznie konfekcjonowane są w stanie gotowym do użytku. Po nałożeniu w trakcie wiązania oddają zawartą w nich wodę do otoczenia i/lub chłonnego podłoża i wytwarzają elastyczną, wodoszczelną powłokę. Ich schnięcie jest uzależnione od zdolności ssącej podłoża oraz temperatury, wilgotności i od ruchu powietrza. Niektóre produkty tego typu mogą być stosowane nawet do zakładania izolacji typu ciężkiego;
• szpachlowe, czyli wytwarzane bezpośrednio na placu budowy masy uszczelniające na bazie suchych mieszanek zapraw cementowych bądź polimerowo-cementowych, zawierające dodatki modyfikujące (polimery, związki hydrofobowe itp.), które dają się nakładać metodą szpachlowania (można je nakładać pędzlem, pacą, kielnią, a niektóre masy – nawet metodą natrysku). Po ich rozrobieniu z wodą uzyskuje się konsystencję pasty. Ciekawą ich odmianą są mikrozaprawy, które jednorazowo nakłada się na powierzchnię warstwami nie grubszymi niż 1 mm. Niekorzystnym skutkiem przekroczenia tej wielkości może być ryzyko powstawania na powierzchni zaprawy rys skurczowych. Po jej wyschnięciu (związaniu się z podłożem) można nakładać kolejną warstwę, wciąż dbając o to, by nie przekraczać dopuszczalnej technologicznie grubości. Technologia mikrozapraw (nałożonych cienkowarstwowych powłok) umożliwia skuteczne uszczelnianie obrabianych powierzchni, bo zdyspergowane mikrocząstki charakteryzują się dobrą przyczepnością do podłoży budowlanych, ponadto łatwo osadzają się nawet na powierzchniach o zróżnicowanych kształtach (uszczelniają w ten sposób ewentualne zakamarki). Ich zdolność osadzania się na podłożu przypomina osadzanie nalotu na dnie zbiornika, stąd w literaturze spotykane jest dla nich określenie „szlamy”. Cenną zaletą wielu produktów należących do tej grupy jest zdolność impregnacji podłoża dzięki obecności składników penetrujących (uszczelniających) jego kapilarne struktury;
• masy hydroizolacyjne zbrojone, czyli masy bitumiczne, dyspersyjne i szpachlowe wzmacniane wkładką zbrojącą z tkanin lub włóknin (wkładkę zalewa się lub wtapia w masę hydroizolacyjną).

Rozwiązania technologiczne opisanych izolacji (wraz z ich wykonawstwem zgodnym ze sztuką budowlaną) sprowadzają się do konieczności zapewnienia elementom tarasów ochrony konstrukcyjnej, polegającej np. na odpowiednim ukształtowaniu warstw zabezpieczających płytę tarasu. Ich funkcje muszą wykluczać nie tylko ryzyko destrukcyjnego oddziaływania wody opadowej mogącej wnikać do wnętrza elementów konstrukcji – obciążenia wodą opadową (zabezpieczenia dotyczą tu m.in. rozwiązań stopnia pochylenia warstwy płyty nośnej, umocowania kapinosów, sposobów osadzenia balustrad, skuteczności wykonania szczelnych zabezpieczeń przerw dylatacyjnych itp.).

Powinny również eliminować destrukcyjne oddziaływanie wilgoci migrującej wewnątrz takich konstrukcji – obciążenia od dołu (np. wykluczenie kondensacji pary wodnej w miejscach szczególnie wrażliwych na jej oddziaływanie; para wodna mogłaby bowiem powodować uszkodzenie nawierzchni tarasów – odspajanie i pękanie warstw jastrychu, okładzin ceramicznych, kruszenie się fug, pogorszenie właściwości termoizolacyjnych materiałów ocieplających płytę itp.). Nie należy też zapominać o dodatkowych funkcjach izolacji wodochronnych, które muszą wytrzymać obciążenia:

1. chemiczne, wynikające z potrzeby zabezpieczania elementów nośnych tarasów (płyt stropowych) – w przypadku tarasów nadziemnych – przed wnikaniem agresywnych związków zawartych w powietrzu (klasycznym negatywnym skutkiem takich działań jest np. korozja betonu oraz wbudowanego w nim uzbrojenia – jego karbonatyzacja, co znacząco osłabia wytrzymałość konstrukcji), a w przypadku tarasów naziemnych – także przed wnikaniem substancji mineralnych podciąganych kapilarnie wraz z wodą z gruntu;
2. termiczne, rozumiane jako konieczność zachowania odpowiedniej odporności na np. letnie i zimowe skoki temperatur wynikające z nasłonecznienia i zacienienia czy raptownego ochłodzenia spowodowanego opadami atmosferycznymi oraz cyklami zamarzania i rozmarzania;
3. mechaniczne – izolacje muszą charakteryzować się zadaną w projekcie odpornością na obciążenia eksploatacyjne; w praktyce ta odporność sprowadza się do zachowania elastyczności, która utrzymuje pożądany stan jakości wszystkich wyżej wspomnianych zabezpieczeń.

Izolację wodochronną należy przy tym traktować jako doraźny sposób zabezpieczenia konstrukcji tarasu przed możliwymi przeciekami wynikającymi z wód opadowych, które muszą być odprowadzane do systemu odwodnienia. Z tego względu obowiązkowo tarasy muszą mieć spadki, gwarantujące właściwy odpływ wody.

Mnogość rozwiązań stosowania izolacji bezspoinowych i ich specyfika wiążą się z koniecznością rozpatrywania jednostkowych i nierzadko niepowtarzalnych autorskich przykładów. Ich zastosowanie wymaga wykonawstwa zazwyczaj zgodnego z wytycznymi aprobat technicznych bądź instrukcji producentów. Należy przy tym podkreślić, że izolacja bezspoinowa nie stanowi sama w sobie warstwy zabezpieczającej układ konstrukcji tarasu przed destrukcyjnym działaniem wody, a jej skuteczność sprawdza się w systemach, w których współtworzy jedną z jego wielu warstw.

Ważniejsze wskazówki wykonawcze

Cechy podłoża

Konstrukcja tarasów i ich wykonanie powinny zabezpieczać w sposób trwały przed opadami atmosferycznymi pomieszczenia niższych kondygnacji. Przekrycia tarasów można wykonywać w układach tradycyjnych (tzn. z izolacją termiczną znajdującą się poniżej izolacji wodochronnej) lub w układach odwróconych (tzn. z izolacją termiczną ułożoną na powierzchni izolacji wodochronnej).

W przypadku „tarasów zielonych” na powierzchni warstwy hydroizolacyjnej niezbędne jest ułożenie warstwy zabezpieczającej przed porastaniem przez korzenie. Nie wolno kotwić podpór balustrad i innych elementów mocowanych na powierzchni tarasu w sposób przebijający izolację wodochronną.

ITB zaleca, aby ogólne wymagania dotyczące podłoży z betonu lub gładzi cementowej pod izolacje wodochronne pozostawały zgodne z wymaganiami podanymi w PN-80/B-10240 [3.2.3]¹⁾). Według zawartych w niej zapisów takie powierzchnie muszą być więc nośne, równe i zatarte na ostro. Prześwit pomiędzy powierzchnią podłoża a łatą kontrolną o długości 2 m nie powinien być większy niż 5 mm. Krawędzie, naroża oraz styki podłoża z pionowymi płaszczyznami ścian i balustrad wymagają wyokrąglenia łukiem o promieniu nie mniejszym niż 3 cm lub złagodzone za pomocą odkosu albo listwy o przekroju trójkątnym.

Wskazane jest, by spadki tarasu nie były mniejsze niż 1,5% (zaleca się 2,0%) i były uformowane poprzez odpowiednie nachylenie konstrukcji lub wykonanie warstwy spadkowej z odpowiednim nachyleniem, bezpośrednio na konstrukcji stropu. Spadki takie powinny być formowane pod warstwą hydroizolacyjną.

Elementy konstrukcyjne podłoża pod izolację wodochronną muszą spełniać wymagania w zakresie wytrzymałości na zginanie wynikające z obliczeń statycznych, a samo podłoże mieć taką wytrzymałość i sztywność, żeby pod wpływem nacisków zewnętrznych nie dochodziło do uszkodzenia izolacji wodochronnej. Przed ułożeniem warstwy dociskowej z gładzi cementowej na powierzchni warstwy izolacji wodochronnej między tymi warstwami należy umieścić folię poślizgową.

Dylatacje

Gładzie cementowe należy oddzielać od stałych elementów budynku szczelinami dylatacyjnymi o szerokości nie mniejszej niż 10 mm, wypełnionymi materiałem elastycznym, oraz dzielić na pola o wymiarach od 2 do 3 m. Nie powinny występować na ich powierzchniach rysy skurczowe i spękania. W rozwiązaniach dylatacji konstrukcyjnych w płaszczyznach tarasu należy unikać spadków w tarasie powodujących przepływ wody przez dylatacje. Wskazane jest, aby konstrukcja obróbki dylatacji była podwyższona w stosunku do poziomu izolacji wodochronnej.

Wkładki metalowe wzmacniające konstrukcję obróbki dylatacji muszą być wykonane z blachy miedzianej lub ołowianej. W miejscach przecięcia dylatacji tarasu z dylatacją ściany lub innej zdylatowanej przegrody należy wykonać odpowiednie połączenie obu dylatacji. Wykonując dylatację tarasów przy przyległych częściach budynku wystających ponad powierzchnię tarasu, warstwę hydroizolacyjną wywijaną na ścianę budynku należy zabezpieczać przed zniszczeniem wskutek osiadań obu części budynku, np. poprzez doprowadzenie izolacji do płaszczyzny ściany i wyprowadzenie na ścianę dodatkowego pasma klejonego na zakład min. 15 cm z warstwą wychodzącą z płaszczyzny tarasu.

Zalecana wilgotność

Wilgotność podłoża nie powinna przekraczać 6%. Przed nałożeniem bezspoinowych mas uszczelniających powierzchnie o tej wilgotności wymagają zagruntowania, chyba że takie masy spełniają również funkcję impregnującą. W przypadku izolacji z materiałów bitumicznych i przy braku możliwości pielęgnowania zaprawy przez polewanie wodą dopuszczalne jest zagruntowanie świeżej gładzi dopuszczoną do tego celu emulsją lub dyspersją asfaltową po związaniu zaprawy (na drugi lub trzeci dzień od daty jej wykonania). Utworzona powłoka gruntująca musi zabezpieczać gładź przed nadmierną utratą wilgoci w takim stopniu, aby podłoże uzyskało wymaganą wytrzymałość na ściskanie.

Uwarunkowania rozpoczęcia prac i związane z tym ograniczenia

Możliwość rozpoczęcia prac hydroizolacyjnych warunkowana jest przez stan powłoki gruntującej na gładzi (wymagana jej suchość, ciągłość – równomierne rozłożenie na płaszczyźnie – oraz zachowanie dobrej przyczepności do podłoża). Wcześniejsze użycie do termoizolacji płyt styropianowych wyklucza stosowanie mas hydroizolacyjnych zawierających rozpuszczalniki organiczne. Grubość gładzi cementowej ułożonej na warstwie termoizolacyjnej powinna wynosić co najmniej 3,5 cm. Jeżeli gładź cementowa na płytach izolacji termicznej jest zbrojona siatką, to arkusze lub pasma siatki muszą być łączone na zakład o szerokości nie mniejszej niż 5 cm.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!

¹⁾ „Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych”, część C: „Zabezpieczenia i izolacje”, zeszyt 4: „Izolacje wodochronne tarasów”; ITB Instrukcje, Wytyczne, Poradniki 404/2004.