Izolacje.com.pl

Zaawansowane wyszukiwanie

Jak dobierać rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne w projektach inwestycyjnych?

Jak wykorzystać metody analizy wielokryterialnej do ustalenia rankingu kryteriów oceny projektów inwestycyjnych?
Rys. J. Sawicki

Jak wykorzystać metody analizy wielokryterialnej do ustalenia rankingu kryteriów oceny projektów inwestycyjnych?


Rys. J. Sawicki

Podczas planowania i projektowania obiektów budowlanych należy rozstrzygnąć wiele problemów. Jednym z nich jest dobór rozwiązań materiałowych i technologicznych projektowanej konstrukcji. Potrzeba kompleksowej analizy wielu kryteriów oceniających różne, możliwe do zrealizowania warianty.

Zobacz także

Messe Monachium GmbH Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium

Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium

W styczniu 2025 r. czeka nas kolejna odsłona targów BAU, czyli Światowych Targów Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych. Największa światowa wystawa budownictwa odbędzie się w dniach 13–17 stycznia...

W styczniu 2025 r. czeka nas kolejna odsłona targów BAU, czyli Światowych Targów Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych. Największa światowa wystawa budownictwa odbędzie się w dniach 13–17 stycznia 2025 w Monachium. Ponad 2000 wystawców w 18 halach czeka na Państwa.

Termomodernizacja budynków z wielkiej płyty w Polsce

Termomodernizacja budynków z wielkiej płyty w Polsce Termomodernizacja budynków z wielkiej płyty w Polsce

Budynki z wielkiej płyty to charakterystyczna część krajobrazu miejskiego w Polsce i wielu innych krajach postkomunistycznych, od Estonii po Bułgarię i od wschodniej części Niemiec po Rosję. Powstały one...

Budynki z wielkiej płyty to charakterystyczna część krajobrazu miejskiego w Polsce i wielu innych krajach postkomunistycznych, od Estonii po Bułgarię i od wschodniej części Niemiec po Rosję. Powstały one głównie w latach 70. i 80. XX w. jako część masowego programu budownictwa mieszkaniowego. Te wielopiętrowe bloki z prefabrykowanych płyt były wówczas odpowiedzią na rosnącą potrzebę mieszkań.

Czytaj całość »
Rynek izolacji natryskowych – podsumowanie 2024 r. i perspektywy na 2025 r. Rynek izolacji natryskowych – podsumowanie 2024 r. i perspektywy na 2025 r.

Tomasz Tomczak, prezes Stowarzyszenia Wykonawców Izolacji Natryskowych Rynek izolacji natryskowych – podsumowanie 2024 r. i perspektywy na 2025 r.

Osoby, które dłużej działają w branży izolacji poliuretanowych, z pewnością będą w stanie docenić stabilność cen materiałów, której doświadczyliśmy, a także brak problemów z dostępnością. W latach ubiegłych...

Osoby, które dłużej działają w branży izolacji poliuretanowych, z pewnością będą w stanie docenić stabilność cen materiałów, której doświadczyliśmy, a także brak problemów z dostępnością. W latach ubiegłych zdarzało się, że brakowało materiałów na światowych rynkach i ceny mocno szybowały w górę, ale miniony rok nie przyniósł takich niespodzianek. Jak widać, nasza branża lubi spokój.

Czytaj całość »

ABSTRAKT

Analiza wielokryterialna jako narzędzie definiowania czynników doboru rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych wariantów projektów inwestycyjnych

W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania metod analizy wielokryterialnej przy szacowaniu wag kryteriów. Przedstawiony przykład pokazuje, jak przygotować ranking kryteriów niezbędny do dalszych analiz.

Multi-criteria analysis as a tool for defining material and structural selection factors for projects variants

The article presents the options of applying of multi-criteria analysis in estimating the weights of specific criteria. An example demonstrates how to prepare a sequence of criteria necessary for further analysis.

Rozwój gospodarczy kraju związany jest zawsze z przygotowaniem i budową obiektów budowlanych. Ich funkcje warunkują pewne cechy, jakimi powinny się te obiekty wykazać. Rozpatrywane są więc warianty konstrukcyjne i warianty materiałowe generujące właściwości fizyczne, mechaniczne i eksploatacyjne jako cechy przyszłych obiektów.

Przy ocenach wariantów punktem wyjścia do dalszego postępowania jest określenie grupy czynników stających się w dalszej analizie kryteriami oceny wariantów rozwiązania. Równie ważne jest ustalenie, które z nich są ważniejsze, a które mniej istotne i przypisanie im wag.

Aby uwzględnić wszystkie aspekty i podjąć optymalną decyzję, niezbędne jest zastosowanie sprawnych narzędzi wspomagających proces oceny. Ze względu na dużą liczbę czynników decyzyjnych przydatne stają się metody analizy wielokryterialnej. W pracy przedstawiono możliwość wykorzystania metod analizy wielokryterialnej do ustalenia rankingu kryteriów oceny projektów inwestycyjnych [1, 2].

Cel pracy

Ustalenie grupy kryteriów stanowiących podstawę analizy wielokryterialnej jest pierwszym krokiem identyfikacji procesu decyzyjnego. Obejmuje on:

  • zdefiniowanie kryteriów,
  • ich wstępną ocenę na podstawie opinii ekspertów
  • oraz proces szacowania wag z zastosowaniem wybranej metody.

Przygotowanie rankingu kryteriów jest przydatne w dalszych ocenach. Ranking ponadto może mieć charakter uniwersalny i może być wykorzystany w późniejszych analizach.

W zależności od tego, na jakie postępowanie w dalszej analizie się zdecydujemy, ocena kryteriów może być wykonana różnymi metodami. Każda z nich ma inne podejście do ocen i efekt takiej analizy może być różny.

Celem artykułu jest pokazanie, jak wyglądają wyniki uzyskane kilkoma wybranymi metodami. Przykład obliczeniowy opracowano w oparciu o dane uzyskane z analizy wymaganych cech hali produkcyjnej. Ze względu na wymogi produkcyjne zdefiniowano szereg czynników, które powinna spełniać konstrukcja.

Charakterystyka analizowanych metod

Decydując o zastosowaniu określonego postępowania, należy zwrócić uwagę na cechy wybranej metody analizy, takie jak:

  • czytelność i jakość uzyskanych wyników,
  • aparat matematyczny,
  • łatwość stosowania metody i weryfikowania uzyskanych wyników.

Spośród wielu możliwości w artykule poddano dyskusji metody:

  • Multi Criterial Evaluation (MCE),
  • Analityc Hierarchy Proces (AHP)
  • oraz Indicator Method (IM).

Podstawą zastosowania tych metod jest ustalenie i ocena wstępna kryteriów przez uzyskanie opinii ekspertów.

Metoda Multi Criterial Evaluation (MCE) jest stosowana do wspomagania procesu decyzyjnego, gdy dysponuje się kilkoma lub nawet kilkunastoma kryteriami i nie ma wytycznych dotyczących ograniczenia ich liczby [3]. Pierwszym krokiem analizy jest określenie warunków prowadzących do osiągnięcia zaplanowanego celu. Wadą tej metody, pojawiającą się przy analizach opartych na większych grupach kryteriów, jest zbyt duże rozdrobnienie wartości przypisywanych wag i związana z tym mała czytelność wyników.

Metoda Analityc Hierarchy Proces (AHP) pozwala również uwzględnić różnorodne kryteria decydujące o realizacji celu [4, 5]. Stopień spełnienia celu głównego przez wariant decyzyjny jest określony przez stopień spełnienia kryteriów głównych oraz odpowiednio pogrupowanych kryteriów cząstkowych.

Dekompozycja problemu ułatwia dokonanie oceny, co stanowi istotę metody AHP i pozwala na większe niż w przypadku pierwszej opisywanej metody zróżnicowanie wyników oceny kryteriów.

Literatura [4, 5] podaje formuły obliczeń w kolejnych krokach prowadzących do obliczenia wartości wskaźnika priorytetu oraz, co jest istotne w tej metodzie, zaleca konieczność sprawdzenia spójności wektora priorytetów.

Metoda wskaźnikowa Indicator Method (IM) pozwala uwzględnić wartości oceny globalnej i lokalnej oraz wartości max i min. Obliczenia wykonuje się w postaci matryc uwzględniających skutki bezpośrednie i pośrednie planowanych rozwiązań [6].

Ocena kryteriów wybranymi metodami

TABELA 1. Zestawienie wyników uzyskanych metodą MCE

TABELA 1. Zestawienie wyników uzyskanych metodą MCE

W badaniach uwzględniono wymogi związane z planowaną budową hali produkcyjnej. Aby dokonać oceny planowanych wariantów, zdefiniowano trzy grupy kryteriów:

  • pierwsza grupa (A) - kryteria wykonawcze:
    a1 - łatwość transportu i budowy,
    a2 - możliwość przenoszenia planowanych obciążeń,
    a3 - łatwość i szybkość montażu,
    a4 - lekkość konstrukcji,
  • druga grupa (B) - kryteria środowiskowe:
    b1 - odporność na zmieniającą się wilgotność,
    b2 - odporność na niskie temperatury,
    b3 - odporność na czynniki korozji biologicznej,
    b4 - możliwości recyklingu,
  • trzecia grupa (C) - kryteria eksploatacyjne:
    c1 - odporność na uderzenia,
    c2 - reakcja na wibracje,
    c3 - łatwość i częstość napraw i konserwacji.

Obliczenia wag wykonano w oparciu o wyniki ankiet przeprowadzonych w grupie ekspertów wyłonionych na etapie planowania i przygotowania inwestycji. Analizę przeprowadzono opisanymi wcześniej metodami.

Metoda MCE jest najprostsza z matematycznego punktu widzenia, a otrzymany wynik ( TAB. 1 ) jest łatwy do odczytania. Daje się zauważyć stosunkowo niewielkie zróżnicowanie wag. Jest to charakterystyczne przy ocenie większej liczby kryteriów.

Wyniki uzyskane metodą AHP ( TAB. 2 ) wykazują większe zróżnicowanie, co pozwala łatwiej wskazać czynniki istotniejsze przy dalszych analizach.

TABELA 2. Zestawienie wyników uzyskanych metodą AHP

TABELA 2. Zestawienie wyników uzyskanych metodą AHP

TABELA 3. Zestawienie wyników uzyskanych metodą wskaźnikową (IM)

TABELA 3. Zestawienie wyników uzyskanych metodą wskaźnikową (IM)

Jeszcze większe zróżnicowanie widać wśród ocen otrzymanych metodą wskaźnikową ( TAB. 3 ), gdzie najniższe uzyskane wartości kształtują się na poziomie 0,006-0,008, a najwyższe 0,897-0,784. Wyniki wykazują największe zróżnicowanie i ułatwiają wskazanie najważniejszych kryteriów. Metoda ta jest jednak dość skomplikowana i w związku z tym mniej popularna.

TABELA 4. Ranking 1 - MCE

TABELA 4. Ranking 1 - MCE

TABELA 5. Ranking 2 - AHP

TABELA 5. Ranking 2 - AHP

Otrzymane wyniki pozwalają ustalić ranking kryteriów. Zestawienie wszystkich czynników w porządku malejącym przedstawiają TAB. 4, TAB. 5TAB. 6 (RYS. 1, RYS. 2RYS. 3). Jak można zauważyć, mimo zastosowania różnych metod rankingi wskazują te same kryteria jako najważniejsze.

We wszystkich przypadkach na 1. i 2. miejscu znajduje się kryterium b1 i b2. Na kolejnych pozycjach (w różnej kolejności) znalazły się czynniki c3 i b3, a dalej - b4 i c2.

TABELA 6. Ranking 3 - IM

TABELA 6. Ranking 3 - IM

Podsumowanie

Przedstawione obliczenia są fragmentem analizy wielokryterialnej wariantów projektowanej hali produkcyjnej.

Pierwszym etapem prowadzonych badań było zdefiniowanie i ocena kryteriów dla konkretnego przykładu.

Badając warianty rozwiązań, zwrócono uwagę na pewne cechy specyficzne postępowania obliczeniowego i wyników uzyskanych różnymi metodami.

Na podstawie otrzymanych obliczeń stwierdzono, że niezależnie od zastosowanej metody w rankingu na pierwszych miejscach plasują się te same kryteria oceny. Są to:

  • b1 - odporność na zmieniającą się wilgotność,
  • b2 - odporność na niskie temperatury.

Wysoka ocena wag ustalona dla tych kryteriów wynika ze specyfiki planowanej produkcji.

Na trzecim i czwartym miejscu (zamiennie) znalazły się:

  • b3 - odporność na czynniki korozji biologicznej,
  • c3 - łatwość i częstość napraw i konserwacji. Są to kryteria związane również z panującymi w hali warunkami produkcji. Pozostałe czynniki okazały się mniej istotne.
RYS. 1. Ilustracja graficzna rankingu 1 - MCE; rys.: archiwum autorki

RYS. 1. Ilustracja graficzna rankingu 1 - MCE; rys.: archiwum autorki

Na uwagę zasługuje fakt, że na końcowych miejscach rankingu znalazły się czynniki grupy A. Wynika to z tego, że ich spełnienie gwarantują normy i wytyczne stosowane przez producentów elementów konstrukcyjnych oraz ustalenia określone przez inwestora, wykonawcę i projektanta.

Wyniki, niezależnie od zastosowanej metody, potwierdzają ważność tych samych czynników. Przedstawiony przykład praktycznego zastosowania metodyki jest fragmentem szerszych badań, a pokazane w artykule cząstkowe wyniki ilustrują specyfikę metod analiz wielokryterialnych.

RYS. 2. Ilustracja graficzna rankingu 2 - AHP; rys.: archiwum autorki

RYS. 2. Ilustracja graficzna rankingu 2 - AHP; rys.: archiwum autorki

RYS. 3. Ilustracja graficzna rankingu 3 - IM; rys.: archiwum autorki

RYS. 3. Ilustracja graficzna rankingu 3 - IM; rys.: archiwum autorki

Literatura

  1. G. Marques, D. Gourc, M. Lauras, "Multi-criteria performance analysis for decision making In Project management", "International Journal of Project Management", nr 29(8)/2011.
  2. E. Szafranko, "Możliwości zastosowania metod analizy wielokryterialnej przy doborze rozwiązań materiałowo­‑technologicznych w konstrukcjach budowlanych", "Materiały Budowlane", nr 5/2015.
  3. J. Šelih, A. Kne, A. Srdić, M. Žura, "Multiple-criteria decision support system in highway infrastructure management", "Transport", nr 23(4)/2008.
  4. T.L. Saaty, "Decision making with the analytic hierarchy process. International journal of services sciences", nr 1(1)/2008.
  5. R.W. Saaty, "Decision making in complex environments: the analytic network process (ANP) for dependence and feedback; a manual for the ANP software super decisions", Creative decisions foundation, Pittsburgh, PA 2002.
  6. E. Szafranko, "Applicability of the indicator method to evaluation of road building projects", "News in Engineering", nr 1/2015.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!

Galeria zdjęć

Tytuł
<
>
przejdź do galerii

Powiązane

mgr inż. Piotr Górak, dr inż. Sławomir Chłądzyński, mgr inż. Jarosław Gaudy Cementy niskoemisyjne w chemii budowlanej – zaprawy murarskie i tynkarskie

Cementy niskoemisyjne w chemii budowlanej – zaprawy murarskie i tynkarskie Cementy niskoemisyjne w chemii budowlanej – zaprawy murarskie i tynkarskie

Droga do neutralności klimatycznej całego sektora budowlanego opiera się na szeregu działań związanych z obniżeniem śladu węglowego wbudowanego i operacyjnego. W całym procesie należy brać pod uwagę wszystkie...

Droga do neutralności klimatycznej całego sektora budowlanego opiera się na szeregu działań związanych z obniżeniem śladu węglowego wbudowanego i operacyjnego. W całym procesie należy brać pod uwagę wszystkie potencjalne czynniki oraz źródła emisyjności, nawet te z pozoru niewielkie. Przemysł cementowy jest dostawcą cementu będącego jednym z surowców/półproduktów do wytwarzania suchych zapraw. W przypadku zapraw murarskich czy tynkarskich stosowanych na budowach ich zużycie w porównaniu np. do betonu...

Czytaj całość »
Transformacja sektora energetycznego Polski i pozostałych krajów UE do 2050 r. (cz. 3) Transformacja sektora energetycznego Polski i pozostałych krajów UE do 2050 r. (cz. 3)

Redakcja miesięcznika IZOLACJE Transformacja sektora energetycznego Polski i pozostałych krajów UE do 2050 r. (cz. 3)

Cele polityki klimatycznej przyjęte w prezentowanych scenariuszach wymuszą zmiany w polskim systemie energetycznym, polegające na wykorzystywaniu zeroemisyjnych lub niskoemisyjnych technologii zamiast...

Cele polityki klimatycznej przyjęte w prezentowanych scenariuszach wymuszą zmiany w polskim systemie energetycznym, polegające na wykorzystywaniu zeroemisyjnych lub niskoemisyjnych technologii zamiast tych opartych na paliwach węglowych.

Czytaj całość »

Jacek Sawicki Zmiany w przepisach ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i prawa budowlanego

Zmiany w przepisach ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i prawa budowlanego Zmiany w przepisach ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i prawa budowlanego

W Dzienniku Ustaw z dnia 27 października 2022 r., poz. 2206 zamieszczono tekst ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane.

W Dzienniku Ustaw z dnia 27 października 2022 r., poz. 2206 zamieszczono tekst ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane.

Wybrane dla Ciebie

Źródło OZE z dopłatą 50% »

Źródło OZE z dopłatą 50% » Źródło OZE z dopłatą 50% »

Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych »

Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych » Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych »

Docieplanie budynków to nie problem »

Docieplanie budynków to nie problem » Docieplanie budynków to nie problem »

Trwały kolor tynku? To możliwe! »

Trwały kolor tynku? To możliwe! » Trwały kolor tynku? To możliwe! »

Piany poliuretanowe, otwartokomórkowe »

Piany poliuretanowe, otwartokomórkowe » Piany poliuretanowe, otwartokomórkowe »

Zatrzymaj cenne ciepło wewnątrz »

Zatrzymaj cenne ciepło wewnątrz » Zatrzymaj cenne ciepło wewnątrz »

EKOdachy spadziste »

EKOdachy spadziste » EKOdachy spadziste »

Skuteczna walka z wilgocią w ścianach »

Skuteczna walka z wilgocią w ścianach » Skuteczna walka z wilgocią w ścianach »

Trwałe drzwi na zewnątrz i do wnętrz »

Trwałe drzwi na zewnątrz i do wnętrz » Trwałe drzwi na zewnątrz i do wnętrz »

Oszczędzanie przez ocieplanie »

Oszczędzanie przez ocieplanie » Oszczędzanie przez ocieplanie »

Uszczelnianie fundamentów »

Uszczelnianie fundamentów » Uszczelnianie fundamentów »

Prawidłowe wykonanie elewacji w systemie ETICS to jakość, żywotność i estetyka »

Prawidłowe wykonanie elewacji w systemie ETICS to jakość, żywotność i estetyka » Prawidłowe wykonanie elewacji w systemie ETICS to jakość, żywotność i estetyka »

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Portal Budowlany - Izolacje.com.pl

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.izolacje.com.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.izolacje.com.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.