Warunki techniczne dla baz i stacji paliw płynnych, gazowych, a także ich infrastruktury przesyłowej
Dziennik Ustaw z dnia 25.08.2023 r., poz. 1707
Dziennik Ustaw z dnia 25.08.2023 r., poz. 1707 zamieścił Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 24 lipca 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, bazy i stacje gazu płynnego, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.
Zobacz także
Jacek Sawicki, Konsultacja naukowo-techniczna: Włodzimierz Ciarka Ochrona katodowa jako jeden ze sposobów ochrony antykorozyjnej dla konstrukcji stalowych
Korozja metali jest zjawiskiem niszczenia ich powłok i struktur pod wpływem chemicznej lub elektrochemicznej reakcji z otaczającym środowiskiem. Ich niszczenie pod wpływem zjawisk fizycznych określa się...
Korozja metali jest zjawiskiem niszczenia ich powłok i struktur pod wpływem chemicznej lub elektrochemicznej reakcji z otaczającym środowiskiem. Ich niszczenie pod wpływem zjawisk fizycznych określa się jako erozję frettingową materiału (cierną lub ścierną) i nie jest ona objęta tematem niniejszej publikacji. Ochrona katodowa kwalifikowana jest jako ochrona przed korozją elektrochemiczną.
Redakcja miesięcznika IZOLACJE news Prawo budowlane i akty wykonawcze z omówieniem – najnowsze zmiany
Oficyna Wydawnicza Polcen prezentuje kolejne wydanie publikacji pt. Prawo budowlane i akty wykonawcze z omówieniem – najnowsze zmiany na dzień 1 sierpnia 2023 r. wg stanu prawnego na dzień 15 lipca 2023...
Oficyna Wydawnicza Polcen prezentuje kolejne wydanie publikacji pt. Prawo budowlane i akty wykonawcze z omówieniem – najnowsze zmiany na dzień 1 sierpnia 2023 r. wg stanu prawnego na dzień 15 lipca 2023 r.
Messe Monachium GmbH Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium
W styczniu 2025 r. czeka nas kolejna odsłona targów BAU, czyli Światowych Targów Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych. Największa światowa wystawa budownictwa odbędzie się w dniach 13–17 stycznia...
W styczniu 2025 r. czeka nas kolejna odsłona targów BAU, czyli Światowych Targów Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych. Największa światowa wystawa budownictwa odbędzie się w dniach 13–17 stycznia 2025 w Monachium. Ponad 2000 wystawców w 18 halach czeka na Państwa.
Przepisy niniejszego aktu wykonawczego nie różnią się od jednolitej ich publikacji zamieszczonej w DzU z dnia 22.12.2014, poz. 1853 ze zmianą DzU z dnia 17.02.2017, poz. 282). Zaktualizowano w nich tylko dotychczasowy porządek numeracji paragrafów. Rozporządzenie pierwotnie ukazało się w DzU z dnia 21.11.2005 r. nr 243, poz. 2063 i jak dotąd było pięciokrotnie nowelizowane (DzU z 2007 r., nr 240, poz. 1753, DzU z 2011 r., nr 276, poz. 1633, DzU z 2012 r., poz. 1479, DzU z 2013 r., poz. 1018, i DzU z 2017 r., poz. 282).
Uwagi wstępne
Podstawę prawną dla niniejszych przepisów wykonawczych stanowi art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7.07.1994 r. – Prawo budowlane (DzU z 2023 r., poz. 682 z późn. zm.). Przepisy (§ 3 ust. 1) dotyczą budowy obiektów budowlanych przeznaczonych do magazynowania, przeładunku i dystrybucji ropy naftowej oraz produktów naftowych, a także przebudowy takich obiektów jak:
- stacje paliw płynnych i samodzielne stacje gazu płynnego, czyli obiekty budowlane, w skład których mogą wchodzić: budynki, podziemne zbiorniki magazynowe paliw płynnych, podziemne lub nadziemne zbiorniki gazu płynnego, odmierzacze paliw płynnych i gazu płynnego, instalacje technologiczne, w tym urządzenia do magazynowania i załadunku paliw płynnych oraz gazu płynnego, instalacje wodno-kanalizacyjne i energetyczne, podjazdy i zadaszenia oraz inne urządzenia usługowe i pomieszczenia pomocnicze (§ 1 ust. 2 i 3),
- rurociągi i dalekosiężne rurociągi przesyłowe służące do przesyłania lub dystrybucji ropy naftowej lub produktów naftowych, do lub z instalacji znajdującej się na lądzie lub w wodzie, począwszy od ostatniego elementu odcinającego w granicach instalacji, łącznie z tym elementem i wszystkimi przyłączonymi urządzeniami przeznaczonymi specjalnie do tych rurociągów, z wyjątkiem rurociągów technologicznych w obrębie granic baz i stacji paliw płynnych na terenie portów, lotnisk oraz stacji kolejowych (§ 1 ust. 7),
- zbiorniki naziemne – zbiorniki znajdujące się na otwartej przestrzeni lub przysypane warstwą ziemi o grubości do 0,5 m lub umieszczone w pomieszczeniu (§ 1 ust. 14),
- zbiorniki podziemne – zbiorniki przykryte lub obsypane warstwą ziemi o grubości co najmniej 0,5 m oraz zbiorniki o osi pionowej, gdy ich dach znajduje się co najmniej 0,5 m poniżej powierzchni otaczającego terenu. Za zbiornik podziemny uważa się również zbiornik usytuowany w obudowie betonowej, przy czym najwyższy poziom magazynowanej ropy naftowej lub produktów naftowych powinien być co najmniej o 0,2 m poniżej powierzchni otaczającego terenu, którego poziom wyznacza się po jego ostatecznym ukształtowaniu, w odległości 6,5 m od płaszcza zbiornika (§ 1 ust. 15),
- stanowiska i ramiona nalewcze – zespoły urządzeń służących do napełniania i opróżniania zbiorników, cystern drogowych i kolejowych oraz zbiorników przeznaczonych do transportu paliw płynnych drogą wodną (§ 1 ust. 17 i 18).
Przepisy rozporządzenia zgrupowane zostały w sześciu działach. Pomijając dwa z nich (Dział I – Przepisy ogólne i Dział VI – Przepisy końcowe), merytorycznie stanowią: „Bazy paliw płynnych” (Dział II § 7–64), „Bazy gazu płynnego” (Dział III § 65–95), „Stacje paliw płynnych i stacje kontenerowe” (Dział IV § 96-138) i „Rurociągi przesyłowe dalekosiężne” (Dział V § 139–178).
Inwestycje budowlane w tworzenie sieci stacji płynnych i gazowych oraz infrastruktury im towarzyszącej do transportu, magazynowania i przeładunku ropy naftowej oraz produktów naftowych dotyczą paliw zaliczanych w rozporządzeniu do (§ 2):
- I klasy – temperatura zapłonu do 294,15 K (21°C),
- II klasy – temperatura zapłonu od 294,15 K (21°C) do 328,15 K (55°C),
- III klasy – temperatura zapłonu od 328,15 K (55°C) do 373,15 K (100°C).
Największą grupę podmiotów, które podlegają przepisom rozporządzenia, stanowią stacje benzynowe. Ich liczba w Polsce stale rośnie. Według danych Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego na koniec marca 2023 r. na polskim rynku działało 7902 takich stacji, co wskazuje rangę omawianego zagadnienia [patrz: https://www.money.pl/gospodarka/mamy-coraz-wiecej-stacji-paliw-w-polsce-pkn-orlen-niekwestionowanym-liderem-6889460008684128a.html (zapis na dzień 30.10.2023 r.)].
Niskie temperatury zapłonu ropy naftowej i jej pochodnych uzmysławiają skalę zagrożeń mogących nastąpić na skutek nieszczęśliwych wypadków, ludzkiej nieostrożności i sytuacji losowych. Z tego względu konstrukcja przepisów rozporządzenia w zamyśle przeciwdziała zaistnieniu możliwych scenariuszy budowlanych stwarzających ryzyka takich zagrożeń. Mówimy więc o priorytetach ochrony przeciwpożarowej, przeciwogniowej i przeciwwybuchowej, a także o izolacjach ogniowych (przeciwpożarowych, przeciwogniowych) oraz przeciwwybuchowych.
Te szczególne rodzaje izolacji to nie tylko tradycyjnie pojmowane systemy izolacyjne (materiały izolacyjne plus inne materiały budowlane), ale również izolacje uwarunkowane przestrzenią (izolacje dystansujące, dla których wymagane jest zachowanie minimalnych odległości przestrzeni między obiektami), objętością (dozwolone dopuszczalne maksymalne ilości paliw w zbiornikach, cysternach, bębnach, pojemnikach czy kanistrach) oraz pozostałymi zależnościami wspomagającymi skuteczność działania systemów izolacyjnych sięgających po rozwiązania kwalifikowane jako systemy instalacyjne (np. sprawnie funkcjonująca aparatura instalacyjna). Uzupełniają je systemy izolacyjne powłokowe (izolacje antykorozyjne) oraz izolacje ogólnie rozumiane jako systemy zabezpieczeń. Ogół ochronnych systemów działań zapobiegawczych można określić terminem izolacji prewencyjnych.
W niniejszym artykule uwagę skupiam na wszystkich ich aspektach.
Warunki ogólne
- Dla baz paliw płynnych przeznaczonych do magazynowania i przeładunku ropy naftowej i produktów ropopochodnych stawiany jest wymóg ich budowy wyłącznie ze zbiornikami naziemnymi o osi pionowej z dachem pływającym (§ 8 ust. 1) lub podziemnymi (§ 8 ust. 2), a także w odpowiednio przystosowanych podziemnych wyrobiskach górniczych (§ 8 ust. 3). W przypadku, gdy ich zbiorniki wykorzystywane są do magazynowania produktów naftowych I i II klasy zamiennie, muszą one spełniać wymagania techniczne takie jak dla produktów naftowych I klasy (§ 9).
- Zgodnie z wymogami § 10, produkty naftowe wszystkich klas przechowywane w opakowaniach jednostkowych, w szczególności takich jak: bębny, pojemniki lub kanistry, mogą być składowane w wydzielonych pomieszczeniach magazynowych, a produkty naftowe III klasy – także pod wiatami lub na otwartych placach składowych zachowujących wymagania dochowania izolacji dystansujących – zachowania odległości co najmniej 3 m od ogrodzenia zewnętrznego, bądź zależnie dla produktów naftowych o temp. zapłonu powyżej 100°C odległości ustalanych według potrzeb technologicznych (§ 30 ust. 1), wymogu posiadania utwardzonej i szczelnej nawierzchni z odpływem ścieków do kanalizacji deszczowo-przemysłowej (§ 30 ust. 2), zachowania limitów ilościowych i dystansu dla stosów bębnów określonych w § 30 ust. 3–5). Bębny napełnione produktami naftowymi i bębny puste należy składować oddzielnie, odpowiednio oznaczając miejsca ich składowania (§ 30 ust. 6).
- Bazy paliw płynnych muszą być wyposażone w instalacje, urządzenia lub systemy przeznaczone do:
- zabezpieczania przed przenikaniem produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych oraz emisją par tych produktów do powietrza atmosferycznego w procesach ich przeładunku i magazynowania;
- pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych oraz sygnalizacji przecieków tych produktów do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych;
- hermetycznego magazynowania, napełniania i opróżniania produktami naftowymi I klasy, ograniczające roczne straty tych produktów naftowych w instalacji magazynowej bazy paliw płynnych do wartości poniżej 0,01% ich wydajności (§ 11 ust. 1).
Ponadto muszą być one zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający kontrolę ich pracy (§ 11 ust. 2).
Istnieje też wymóg, aby instalacje i urządzenia służące do odzyskiwania par produktów naftowych I klasy były tak wykonane i użytkowane, aby średnie stężenie par na wylocie z instalacji nie przekraczało 35 g/m3 na godzinę, mierzone w ciągu dnia pracy, przez co najmniej 7 godzin, przy normalnej ich wydajności. Pomiary stężenia par na wylocie mogą być wykonywane w sposób ciągły, bądź nieciągły zgodnie z przytoczonymi wymogami technologicznymi (§ 11 ust. 3–4).
- Przy odgórnym lub oddolnym napełnianiu cystern drogowych lub kolejowych produktami naftowymi I klasy, wymagane jest, aby pary tych produktów były bezpiecznie odprowadzane do instalacji je odzyskujących lub do zbiorników pośredniego magazynowania par, bądź do zbiorników, z których produkt jest wydawany, w przypadku gdy zbiorniki te nie zostały wyposażone w dachy pływające lub wewnętrzne membrany pływające (§ 11 ust. 5).
Ponadto muszą być spełnione dodatkowe wymogi dla urządzeń służących do napełniania i opróżniania cystern pracujących z maksymalną wydajnością, gdzie dopuszcza się, aby zastosowany system gromadzenia i odzyskiwania par z tych urządzeń wytwarzał maksymalne nadciśnienie na przyłączu do odprowadzenia par z cysterny 55 mbar i nie powodował ich wydostawania się na zewnątrz przez zawory oddechowe (§ 11 ust. 6).
Przepisy precyzują także metodykę napełniania cystern drogowych lub kolejowych oraz dopuszczalne tempo rozlewu (§ 11 ust. 7–8), kwestie zachowania wydajności urządzeń minimalizujących straty ilościowe na paliwach (§ 12 ust. 1), dla których spełnione muszą być określone wymagania techniczne sprzętu (§ 12 ust. 2–4).
Uwagę zwraca niezwykle istotny wymóg uziemiania cystern i systemów nalewczych w trakcie ich napełniania w celu odprowadzania ładunków elektrostatycznych, który można określić mianem naturalnej izolacji antyelektrostatycznej, czyli zabezpieczeniem antyelektrostatycznym (§ 13 pkt 1–2).
Dla wykluczenia ewentualnej obecności niepożądanych prądów trakcyjnych w tokach torów szynowych na terenie baz paliw płynnych wymagane są technologiczne toki torów kolejowych nieprzewodzące (niewiodące) prądów trakcyjnych, czyli posiadające przerwy izolacyjne spełniające warunki techniczne zawarte w § 13 pkt 3.
Celem izolacji dystansujących jest zapewnienie bezpieczeństwa budowli sąsiadujących z bazami paliw na wypadek pożaru dlatego więc muszą być zachowane wymogi dotyczące dróg pożarowych (§ 16), pasów terenów ochronnych (§ 17 pkt 1–2), prowadzenia podziemnych linii energetycznych i teletechnicznych (§ 17 pkt 3), umiejscawiania zespołów kolejowych torów zdawczo-odbiorczych, usytuowanych poza terenem baz, bądź stacji paliw płynnych (§ 18).
Rozporządzenie wyklucza obecność na terenie bazy instalacji i urządzeń naziemnych/podziemnych nienależących do jej użytkownika, z wyłączeniem rurociągów przesyłowych dalekosiężnych i instalacji im towarzyszących za wyjątkiem przyłączy wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, ciepłowniczych, elektrycznych i teletechnicznych (§ 15 pkt 1–2).
Takie same zasady obowiązują dla baz i rozlewni gazu płynnego, stacji paliw płynnych i stacji kontenerowych, rurociągów przesyłowych dalekosiężnych. Można by tu zwrócić uwagę na niektóre odrębne dla tych grup budowli rozwiązania.
Bazy i rozlewnie gazu płynnego sytuuje się na terenach płaskich bez zagłębień (§ 65. 1). Ich układy komunikacyjne muszą spełniać wymogi dotyczące przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych, zapewniać awaryjne przejazdy dróg wewnętrznych z torami kolejowymi (§ 25), posiadać odpowiednie oświetlenie i odwodnienie (§ 27).
Przy zbiornikach przeciwpożarowych i stanowiskach czerpania wody muszą znajdować się place manewrowe umożliwiające skuteczność prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych w każdych warunkach atmosferycznych (§ 26).
Na terenach baz paliw płynnych dopuszcza się obecność ogrodzeń wewnętrznych i drzew liściastych, o ile nie utrudnią prowadzenie takich działań (§ 29).
Żywotne zagadnienie stanowi kwestia ochrony środowiska, wskazania przestrzeni działań dla projektantów, wykonawców i instalatorów zajmujących się zabezpieczaniem gruntu i powietrza przed skażeniami produktami ropopochodnymi. Skuteczność funkcjonowania systemów izolacji chemicznych w stacjach paliw płynnych i stacjach kontenerowych muszą zapewniać odpowiednio wykonane instalacje kanalizacyjne wspomagane obecnością urządzeń zabezpieczających przed przenikaniem produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych, do pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych, do sygnalizacji wycieku produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych, zabezpieczających przed emisją par produktów naftowych I klasy do powietrza atmosferycznego w procesach zasilania zbiorników magazynowych stacji paliw płynnych, do odzyskiwania par produktów naftowych I klasy ulatniających się podczas ich wydawania do zbiornika pojazdu i przekazujących te pary do zbiornika magazynowego tych produktów lub do odmierzacza paliw płynnych (§ 97 ust. 1). Do prawidłowego działania tych systemów muszą być spełnione wymogi nieprzekraczania dopuszczalnych ilości ropy naftowej, produktów ropopochodnych i gazu płynnego w zbiornikach magazynowych wskazanych w § 96.
Odległości stref bezpieczeństwa dalekosiężnych rurociągów przesyłowych regulują przepisy § 139. W takich strefach niedozwolone jest wznoszenie budowli, urządzanie stałych składów i magazynów oraz zalesianie, jednakże można w nich sytuować inną infrastrukturę sieci uzbrojenia terenu pod warunkiem uzgodnienia jej z właścicielem rurociągu przesyłowego dalekosiężnego (§ 140 ust. 1–3). Na terenach otwartych dopuszcza się w strefie bezpieczeństwa sadzenie pojedynczych drzew w odległości co najmniej 5 m od takich rurociągów (§ 140 ust. 4).
Do uwarunkowań izolacji dystansujących takie rurociągi względem dróg publicznych i torów kolejowych rozporządzenie odsyła do przepisów o drogach publicznych i o transporcie kolejowym (§ 141). Określa także dopuszczalne odległości przejść rurociągów przesyłowych dalekosiężnych przez rzeki i kanały w pobliżu mostów kolejowych, drogowych i budowli wodnych (§ 142, § 143), przewodów napowietrznych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych czy przebiegu rurociągów przez tereny leśne, w pobliżu stacji radiowych i telewizyjnych (§ 144 i 145).
Obiekty związane z rurociągiem przesyłowym dalekosiężnym, znajdujące się na terenie bazy paliw płynnych, powinny odpowiadać warunkom technicznym i eksploatacyjnym określonym dla tych baz (§ 146) w tym spełniać wymagane izolacje dystansujące (§ 148). Zaliczane są do nich (§ 147):
- stacje pomp,
- liniowe stacje zaworów (zasuw),
- rozdzielnie technologiczne,
- urządzenia inżynierskie (przejścia przez przeszkody naturalne i sztuczne),
- instalacje i obiekty elektrochemicznej ochrony rurociągów przed korozją,
- linie i urządzenia elektroenergetyczne służące do zasilania stacji pomp, stacji zaworów i stacji ochrony katodowej oraz do sterowania takimi obiektami,
- linie oraz obiekty i urządzenia systemów łączności i nadzoru rurociągów przesyłowych dalekosiężnych.
Korozja – główny wróg dla zbiorników i rurociągów
O specyfice infrastuktury baz, stacji paliw płynnych, gazu płynnego oraz systemów rurociągów przesyłowych transportujących ropę naftową i produkty ropopochodne stanowią kompleksowe zabezpieczenia przed ewentualnymi wyciekami mediów płynnych i gazowych, które transportuje się do określonych składów paliw i tam gromadzi. Ze względów technologicznych podstawowy nacisk kładzie się na szczelność sieci transportowo-magazynowej. Rozporządzenie zawiera przepisy nakazujące ochronę takich systemów oraz wspomagającej ją infrastruktury przeładunkowej (urządzeń rozlewczych), a także aparatury technicznej (elektroenergetycznej, automatyki, telemechaniki i łączności). Cichym zabójcą prawidłowego ich funkcjonowania jest rdza (efekt korozji chemicznej, bądź elektrochemicznej), która perforuje płaszcze rurociągów i zbiorników składujących produkty ropopochodne. Aby zapobiec takim zagrożeniom, stosuje się ochronę prewencyjną przed korozją atmosferyczną, działaniem agresywnym transportowanych i składowanych mediów, jak i korozją wynikającą z oddziaływania wody oraz wilgoci zawartej w gruncie, obecnych w nim kwasów humusowych i innych szkodliwych czynników chemicznych, a także możliwym uszkodzeniom mechanicznym płaszczy.
Dla rurociągów technologicznych na terenach baz paliw płynnych oraz przesyłowych dalekosiężnych generalną zasadę stanowi stosowanie rur stalowych, jednakże dopuszczalne jest wykonywanie rurociągów technologicznych z innych materiałów charakteryzujących się niezbędnymi właściwościami wytrzymałościowymi, odpornością chemiczną i odpornością na działanie ognia oraz przewodnictwem elektrycznym (§ 42 i § 172 ust. 1).
Rurociągi technologiczne stalowe chroni się przed korozją z zewnątrz za pomocą odpowiednio dobranych powłok ochronnych właściwych dla warunków ich użytkowania. W przypadku ich części podziemnych można stosować równocześnie ochronę katodową (§ 45 ust. 1) (patrz: „Ochrona katodowa jako jeden ze sposobów ochrony antykorozyjnej dla konstrukcji stalowych"). Jest ona wymagana zwłaszcza w strefach oddziaływania prądów błądzących i musi być wykonana zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskich Normach (§ 45 ust. 3).
Takie technologiczne rurociągi podziemne oraz rurociągi przesyłowe dalekosiężne, dla których stosuje się ochronę katodową, muszą posiadać ciągłość elektryczną oraz być odizolowane elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony, a także od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejścia względem ziemi (§ 45 ust. 4, § 113 ust. 5 i § 176 ust. 3).
Zbiorniki przeznaczone do magazynowania ropy naftowej i produktów naftowych muszą być budowane z materiałów odpornych na działanie przechowywanych w nich produktów oraz czynników korozyjnych środowiska podczas ich eksploatacji albo zabezpieczane powłokami ochronnymi charakteryzującymi się odpornością na te czynniki (§ 63 ust. 1).
Zbiorniki naziemne przeznaczone do magazynowania produktów naftowych I klasy muszą być zabezpieczone powłokami ochronnymi o zdolności odbijania promieniowania cieplnego wynoszącej co najmniej 70% z wyjątkiem zbiorników przeznaczonych do magazynowania produktów naftowych I klasy połączonych z instalacją odzyskiwania par (§ 63 ust. 2–3).
Pokrycia stosowane do zabezpieczania wewnętrznych powierzchni zbiorników przeznaczonych do magazynowania produktów naftowych powinny spełniać wymagania określone w Polskich Normach w zakresie zdolności do odprowadzania ładunków elektrostatycznych (§ 63 ust. 4).
Nowo budowane zbiorniki stalowe oraz zewnętrzne powierzchnie rurociągów przesyłowych dalekosiężnych powinny być zabezpieczone przed korozją za pomocą odpowiednio dobranych powłok ochronnych oraz wyposażone w zabezpieczenie przeciwkorozyjne zewnętrznych powierzchni stykających się z gruntem za pomocą ochrony katodowej, odpowiednio do wymagań określonych w Polskich Normach dotyczących tych zabezpieczeń (§ 64 ust. 1 i § 176 ust. 1). Zapewnienie dla nich ochrony katodowej nie jest wymagane jedynie wtedy, gdy zewnętrzna powierzchnia zbiornika stykająca się z ziemią posiada powłokę, której szczelność jest monitorowana w czasie jego użytkowania (§ 64 ust. 2 oraz § 113 ust. 4).
Zewnętrzne powierzchnie zbiorników naziemnych i podziemnych stalowych przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego oraz rurociągów technologicznych paliw płynnych zabezpiecza się przed korozją za pomocą odpowiednio dobranych powłok ochronnych zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskich Normach (§ 71 ust. 1 oraz § 113 ust. 1). Ich zewnętrzne powierzchnie powinny być pokryte farbami o zdolności odbijania promieniowania cieplnego wynoszącej co najmniej 70% (§ 71 ust. 2 oraz § 113 ust. 2). Jeżeli takie zbiorniki lub rurociągi są narażone na zwiększone zagrożenie korozją ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecność bakterii redukujących siarczany, to należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia korozyjnego (§ 71 ust. 3, § 113 ust. 2 i § 176 ust. 2 i 3).
Zbiorniki, rurociągi, podpory i konstrukcje stalowe oraz urządzenia baz gazu płynnego powinny być uziemione, z dostosowaniem do współpracy z instalacją ochrony katodowej, jeżeli taka jest zastosowana (§ 94).
Ochrona przeciwpożarowa i przeciwwybuchowa (izolacje prewencyjne: ogniochronne i przeciwwybuchowe)
W załączniku do rozporządzenia określono minimalne wymiary stref zagrożenia wybuchem dla urządzeń technologicznych bazy paliw płynnych, bazy gazu płynnego, stacji paliw płynnych i stacji gazu płynnego oraz rurociągów przesyłowych dalekosiężnych określa § 5 ust. 1. Dopuszczono jednak przyjmowanie innych wymiarów stref zagrożenia wybuchem niż określone w załączniku do rozporządzenia w przypadku zastosowania rozwiązań technicznych uzasadniających ich przyjęcie, zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (§ 5 ust. 2). W przypadkach wymiarów stref zagrożenia wybuchem dla stanowisk i urządzeń niewymienionych w załączniku do rozporządzenia takie wymiary należy ustalać indywidualnie, zgodnie z odrębnymi przepisami oraz Polskimi Normami (§ 5 ust. 3).
Rozporządzenie mówi o konieczności przeprowadzania w określonych terminach okresowych badań technicznych i prób szczelności tej infrastruktury technicznej (§ 6 ust. 1). Przypadki zbiorników wyłączonych z użytkowania wymagają zabezpieczeń przed wybuchem poprzez ich oczyszczenie i trwałe odłączenie od czynnych instalacji technologicznych (§ 7).
Do izolacji cieplnej zbiorników stosuje się materiały co najmniej trudno zapalne i nierozprzestrzeniające ognia oraz odporne na działanie produktów naftowych (§ 40 ust. 1).
Ochronę przeciwpożarową, przeciwogniową i przeciwwybuchową muszą wspomagać urządzenia gaśnicze pianowe i zraszaczowe zasilane w energię elektryczną i agregaty prądotwórcze umożliwiające pracę pompowni przeciwpożarowych i podstawowych urządzeń technologicznych (§ 32).
Urządzenia przeciwpożarowe baz paliw płynnych usytuowane obecnie w portach morskich i śródlądowych muszą uwzględniać zabezpieczenie przeciwpożarowe największego zbiornikowca, którego obsługa jest dopuszczalna w danej bazie paliw płynnych w zakresie przeładunku ropy naftowej i produktów naftowych I i II klasy oraz gazu płynnego (§ 59).
Bazy gazu płynnego muszą być wyposażone w urządzenia i instalacje przeciwpożarowe wodne rozmieszczone zgodnie z dochowaniem wskazanych odległości ochronnych (§ 67 ust. 1), a także w urządzenia wykrywające i alarmujące o niekontrolowanym wycieku gazu płynnego z odcięciem jego dopływu (§ 67 ust. 2).
Uwagi końcowe
Niniejsze omówienie rozporządzenia zawiera jedynie wybrane zagadnienia, nie wyczerpuje ono całości poruszonych tematów. Z izolacjami prewencyjnymi pośrednio wiążą się np. sprawy dotyczące zasilania baz paliwowych w energię elektryczną i wodę (§ 32 i § 33), zabezpieczeń baz paliw płynnych (§ 34–41), sposobów prowadzenia rurociągów technologicznych na terenach bazy paliw płynnych (§ 42–44), urządzeń gaśniczych, zraszaczowych i sygnalizacji alarmowo-pożarowej (§ 46–62), magazynowania gazu płynnego w zbiornikach i butlach (§ 68–82), zasad napełniania i opróżniania zbiorników z gazu płynnego (§ 83–95), usytuowania stacji paliw płynnych i stacji kontenerowych i ich zabudowy (§ 98–109), wymagań projektowo-wykonawczych dla zbiorników magazynowych, urządzeń i rurociągów technologicznych stacji paliw płynnych (§ 110–121), wymogów związanych z magazynowaniem i dystrybucją gazu płynnego (§ 122–136), zasilaniem stacji paliw płynnych (§ 137–138), warunkami zabudowy, zagospodarowania terenu oraz budowy dla podziemnych i naziemnych odcinków rurociągów przesyłowych dalekosiężnych (§ 139–159), przejść rurociągów przesyłowych dalekosiężnych przez przeszkody wodne a także pod drogami i torami kolejowymi (§ 160–171), wymagań konstrukcyjnych dla takich rurociągów (§ 172–175) oraz kwestii urządzeń elektroenergetycznych, automatyki, telemechaniki i łączności (§ 177–178).
Rozporządzenie obowiązuje od dnia 28.12.2023 r.
Pełną treść tego aktu wykonawczego znajdziesz tutaj: DzU z dnia 25.08.2023 r. poz. 1707.