Wybór materiału izolacyjnego – kryteria jego oceny

Systemem określa się w literaturze zbiór elementów, które stanowią jednolitą całość, zdolną do funkcjonowania w określony sposób. Zmiana jednej części systemu wpływa na pozostałe.

Systemy ociepleń nazywane są w nomenklaturze europejskiej ETICS (External Thermal Insulation Composite System) – są to złożone systemy izolacji cieplnej ścian zewnętrznych budynków z wyprawami tynkarskimi.

Zanim zostaną dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie, muszą przejść ciąg odpowiednich badań zgodnie z wymogami takich dokumentów, jak ETAG 004 – zasadami udzielania europejskich aprobat technicznych opracowanych przez Europejską Organizację ds. Aprobat Technicznych [1]. Dokumenty te przewidują szczegółowe badania poszczególnych składników systemu, ale przede wszystkim skupiają się na badaniach właściwości całych układów ociepleniowych.

Jakość – kryterium podstawowe

Przy wyborze konkretnego systemu – z zastosowaniem styropianu lub wełny mineralnej – należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiedni dobór jakościowy tych materiałów ociepleniowych, ponieważ to one głównie determinują właściwości izolacyjne przegrody budowlanej. Pośrednio ze względu na swoje parametry techniczne wpływają także na jakość i trwałość całego systemu w czasie, w jakim będzie on użytkowany.

W myśl obowiązujących przepisów prawa systemodawca, który kompletuje system ociepleniowy, odpowiedzialny jest za wszystkie materiały (a więc i ich jakość), jakie zostaną użyte przy jego instalacji, pod warunkiem że zostały zadeklarowane jako wchodzące w skład danego systemu. Nie tylko za wyroby chemii budowlanej, takie jak zaprawy klejowe i wyprawy tynkarskie, których jest producentem.

Dokumenty aprobacyjne

Zdarza się, że w dokumentach odniesienia (europejskich aprobatach technicznych lub krajowych aprobatach technicznych) dotyczących systemów ociepleń, w części dotyczącej rodzaju użytego materiału izolacyjnego, systemodawcy odwołują się do parametrów technicznych przebadanego materiału, podając jego oznaczenie według normy (najczęściej w wypadku wyrobów ze styropianu) lub w odniesieniu do pewnego przedziału parametrów technicznych materiału ociepleniowego, jakie powinien on spełniać.

Bywa również, że podawana jest konkretna nazwa handlowa wyrobu oraz producenta materiału izolacyjnego (ma to najczęściej miejsce w wypadku wyrobów z wełny mineralnej).

Obecnie na rynku UE jednymi z dokumentów dopuszczających materiały ze styropianu i wełny mineralnej do obrotu w budownictwie są normy europejskie mające również status polskiej normy. Są to mianowicie:

• PN-EN 13162:2009 [2] – norma ta może stanowić podstawę do dopuszczenia wyrobów do powszechnego obrotu, po przeprowadzeniu oceny zgodności, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Norma dotyczy tylko wyprodukowanych fabrycznie uformowanych wyrobów z wełny mineralnej, tj. wyrobów wytwarzanych w postaci rulonów, płyt miękkich, arkuszy, płyt sztywnych stosowanych do izolacji cieplnych w budownictwie;
• PN-EN 13163:2009 [3] – norma dotyczy wyrobów ze styropianu produkowanych fabrycznie z okładzinami, powłokami lub bez ­powłok, w postaci płyt, rulonów lub innego wstępnie przygotowanego materiału.

Parametry materiału istotne przy wyborze

Materiały izolacyjne mogą występować w postaci płyt, rulonów czy mat, w odniesieniu jednak do systemów ociepleniowych ETICS należy skupić się na wyrobach izolacyjnych sprzedawanych w postaci płyt, gdyż takie mają tu bezpośrednie zastosowanie jako wyrób do izolacji cieplnej ścian.

Przy wyborze płyt izolacyjnych do systemu ociepleń należy zwrócić szczególną uwagę na:

• możliwość użycia danych płyt w systemie oferowanym przez systemodawcę,
• wybór, spośród możliwych do zastosowania w systemie, materiału o najlepszych właściwościach i parametrach technicznych.

Do najważniejszych parametrów, na które trzeba zwrócić uwagę przy doborze odpowiedniego materiału izolacyjnego, czy to wełny mineralnej, czy styropianu, należą m.in. opór cieplny (R) i współczynnik przewodzenia ciepła (λ) – im większy opór cieplny i mniejsza wartość współczynnika przewodzenia ciepła, tym parametry izolacyjne materiału są lepsze (ma to bezpośredni wpływ na grubość materiału użytego jako izolacja w systemie, będącego w stanie spełnić wartości projektowane współczynnika przewodzenia ciepła (U)).

Ważne oznaczenia materiału

Wyroby zgodne z normami PN-EN 13162:2009 [2] oraz PN-EN 13163:2009 [3] powinny być wyraźnie oznakowane europejskim znakiem CE znajdującym się na etykiecie wyrobu lub opakowaniu, z podaniem następujących informacji:

• numeru jednostki certyfikującej,
• nazwy wyrobu lub znaku identyfikującego oraz adresu producenta,
• ostatnich dwóch cyfr roku, w którym nadano oznakowanie,
• numeru certyfikatu (w odniesieniu do wyrobów podlegających systemowi 1),
• numeru i datowania normy powołanej,
• opisu wyrobu,
• klasy reakcji na ogień,
• deklarowanego oporu cieplnego,
• deklarowanego współczynnika przewodzenia ciepła,
• grubości nominalnej,
• kodu opisu zgodnego z właściwościami materiału,
• długości i szerokości nominalnej,
• typu okładziny, jeżeli występuje;
• liczby sztuk i powierzchni w opakowaniu, jeżeli jest to właściwe.

Informacje zawarte na etykiecie lub opakowaniu pozwalają na bezpośrednią identyfikację wyrobu, przedstawiają bardzo ważne podstawowe właściwości wyrobu jako materiału do izolacji cieplnej oraz opisują parametry techniczne związane z jego obróbką i tolerancjami wymiarowymi.

Przykładowy kod płyt ociepleniowych z wełny mineralnej:

MW-EN13162-T4-CS (10) 40-TR15-WS-DS (TH)-MU1,

gdzie:

T4 oznacza klasę tolerancji grubości T4 (dopuszczalny niedomiar grubości –3% lub –3 mm; dopuszczalny nadmiar grubości +5 mm),

CS(10)40 wskazuje, że wartość naprężenia ściskającego przy 10% odkształceniu względnym wynosi co najmniej 40 kPa,

TR15 pokazuje wytrzymałość na rozciąganie prostopadle do powierzchni czołowych wynoszącą co najmniej 15 kPa,

WS oznacza krótkotrwałą nasiąkliwość wodą,

DS (TH) potwierdza stabilność wymiarową w określonych warunkach temperatury i wilgotności względnej (temp. 70°C, wilgotność względna 90%), co oznacza względne zmiany wymiarów liniowych w takich warunkach nie większe niż 1%,

MU1 wskazuje deklarowaną wartość współczynnika przenikania pary wodnej.

Właściwości normowe a wymagania ETAG 004 LUB ZUAT

Normowe właściwości materiałów izolacyjnych należy rozpatrywać w powiązaniu z wymaganiami zawartymi w wytycznych ETAG 004 [1] w wypadku europejskich aprobat technicznych lub zaleceniach udzielania aprobat technicznych (ZUAT) – w odniesieniu do aprobat krajowych.

Przykład odniesienia do parametrów dotyczących właściwości płyt styropianowych przedstawiono w tabeli.

Podsumowanie

Przy wyborze termoizolacji należy pamiętać o dwóch sprawach:

• najlepszym rozwiązaniem jest użycie materiałów izolacyjnych o parametrach przebadanych w danym systemie i określonych w dokumentach aprobacyjnych systemodawców;
• szczególną uwagę należy zwrócić na takie parametry, jak: opór cieplny i izolacyjność termiczna, wytrzymałość na rozciąganie, stabilność wymiarowa (szczególnie ważna na etapie instalacji systemu, decydująca o łatwości obróbki materiału), a także reakcja na ogień materiału izolacyjnego oraz całego systemu.

Literatura

1. ETAG 004:2008, „Guideline for European technical approval of External Thermal Insulation Composite Systems with rendering”.
2. PN-EN 13162:2009, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z wełny mineralnej (MW) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.
3. PN-EN 13163:2009, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”. 

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!