Izolacyjność od dźwięków powietrznych i uderzeniowych
Obliczenia i rozwiązania konstrukcyjne na przykładzie ścian z silikatów
Znaczna masa powierzchniowa ścian z bloków silikatowych powoduje, że przegrody z nich wykonane charakteryzuje dobra dźwiękoizolacyjność
Grupa Silikaty
W budownictwie, szczególnie wielorodzinnym, coraz większą uwagę poświęca się prawidłowej izolacyjności akustycznej. Ochrona przed hałasem rozpoczyna się już na etapie wyboru materiałów ściennych.
Zobacz także
M.B. Market Ltd. Sp. z o.o. Czy piana poliuretanowa jest palna?
W artykule chcielibyśmy przyjrzeć się bliżej temu aspektowi i rozwiać wszelkie wątpliwości na temat palności pian poliuretanowych.
W artykule chcielibyśmy przyjrzeć się bliżej temu aspektowi i rozwiać wszelkie wątpliwości na temat palności pian poliuretanowych.
Ultrapur Sp. z o.o. Pianka poliuretanowa a szczelność budynku
Wielu inwestorów, wybierając materiał do ocieplenia domu, kieruje się głównie parametrem lambda, czyli wartością współczynnika przewodzenia ciepła. Jest on jedynym zestandaryzowanym współczynnikiem, który...
Wielu inwestorów, wybierając materiał do ocieplenia domu, kieruje się głównie parametrem lambda, czyli wartością współczynnika przewodzenia ciepła. Jest on jedynym zestandaryzowanym współczynnikiem, który określa właściwości izolacyjne materiału. Jednocześnie jest współczynnikiem wysoce niedoskonałym – określa, jak dany materiał może opierać się utracie ciepła poprzez przewodzenie.
Rockwool Polska Termomodernizacja domu – na czym polega i jak ją zaplanować?
Termomodernizacja to szereg działań mających na celu poprawę energochłonności Twojego domu. Niezależnie od zakresu inwestycji, kluczowa dla osiągnięcia spodziewanych efektów jest kolejność prac. Najpierw...
Termomodernizacja to szereg działań mających na celu poprawę energochłonności Twojego domu. Niezależnie od zakresu inwestycji, kluczowa dla osiągnięcia spodziewanych efektów jest kolejność prac. Najpierw należy docieplić ściany i dach, aby ograniczyć zużycie energii, a dopiero potem zmodernizować system grzewczy. Dzięki kompleksowej termomodernizacji domu prawidłowo wykonanej znacznie zmniejszysz koszty utrzymania budynku.
ABSTRAKT |
---|
Izolacyjność od dźwięków powietrznych i uderzeniowych - obliczenia i rozwiązania konstrukcyjne na przykładzie ścian z silikatów Artykuł omawia występujące w budynkach problemy związane z akustyką i możliwości ich naprawy. Prezentuje także potencjał konstrukcji murowych z elementów silikatowych w zakresie ochrony akustycznej. |
Airborne and impact sound-proofing capacity - construction calculations and solutions based on silicate wallsThe article discusses the problems with sound in buildings and the options of remedying such problems. In addition, the soundproofing potential of silicate brick designs is presented. |
Wyroby wapienno-piaskowe (silikatowe) to elementy produkowane z naturalnych surowców. W wyniku procesu produkcji tworzą one replikę piaskowca - skały stanowiącej składnik skorupy ziemskiej. Technologię produkcji "sztucznego piaskowca" wynalazł i opatentował w 1880 roku niemiecki uczony Wilhelm Michaelis. Produkcja na skalę przemysłową wyrobów silikatowych rozpoczęła się w roku 1894.
Obecnie wyroby silikatowe dostępne są w całej Europie. Podstawowym dokumentem normatywnym, który określa wymagania wobec materiałów silikatowych, jest norma PN-EN 771-2:2011 Wymagania dotyczące elementów murowych - Część II: Elementy murowe silikatowe [1]. Ponadto, wymagania dotyczące materiałów ściennych reguluje szereg innych i mających bardziej ogólny charakter aktów prawnych, w tym ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych [2].
Elementy wapienno-piaskowe stosowane są przede wszystkim do wznoszenia konstrukcji murowych w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym i inwentarskim.
Właściwości bloczków wapienno-piaskowych
Bloczki wapienno-piaskowe charakteryzuje wysoka wytrzymałość na ściskanie - produkowane w Polsce silikaty osiągają klasy: 15 MPa, 20 MPa, 25 MPa, a nawet 30 MPa. Pozwala ona na projektowanie kilkunastokondygnacyjnych budynków bez udziału stalowej lub żelbetowej konstrukcji nośnej. Duża wytrzymałość bloków silikatowych pozwala na projektowanie cieńszych ścian konstrukcyjnych grubości 18 cm, 15 cm lub nawet 12 cm.
Dzięki specyfice procesu produkcji, elementy silikatowe charakteryzują się niską nasiąkliwością, a co za tym idzie wysoką odpornością na zamarzanie i rozmrażanie.
Silikaty są materiałami odpornymi na ogień. Mają klasę reakcji na ogień A1 według PN-EN 13501-1. Oznacza to, że w trakcie pożaru bloki wapienno-piaskowe nie rozprzestrzeniają ognia, nie wydzielają trujących gazów, dymu ani płonących kropel. Jednocześnie podczas pożaru mury silikatowe przez długi czas zachowują swoją nośność oraz szczelność, gwarantując bardzo wysoką odporność ogniową i bezpieczeństwo.
Warto zaznaczyć, że znaczna masa powierzchniowa ścian z bloków silikatowych (klasa gęstości 1,4-2,2) powoduje, że przegrody z nich wykonane charakteryzuje dobra dźwiękoizolacyjność.
Bloki wapienno-piaskowe charakteryzuje wysoka akumulacyjność termiczna – zdolność materiału do gromadzenia ciepła, która wynika z pojemności cieplnej. Silikat, który raz zaabsorbuje ciepło, bardzo wolno je oddaje. Zdolność materiału do akumulacji ciepła umożliwia zniwelowanie skutków szybkich zmian temperatury przy jej spadku w zimie, a latem chroni pomieszczenia przed przegrzewaniem. Tę właściwość silikaty zawdzięczają dużej gęstości.
Ściany wapienno-piaskowe poprzez wysoki poziom akumulacji ciepła i wysoką paroprzepuszczalność stabilizują wilgotność i temperaturę powietrza w pomieszczeniach. Zasadowy odczyn bloków silikatowych również wpływa na odpowiedni mikroklimat pomieszczeń, poprzez ograniczenie rozwoju szkodliwych grzybów i flory bakteryjnej na ścianie.
Problemy akustyczne występujące w budownictwie
Problemy dotyczące niewystarczającej ochrony akustycznej w budynkach najczęściej wynikają z następujących przyczyn:
- błędy projektowe (brak uwzględnienia zagadnień związanych z akustyką budowlaną w projekcie lub zbyt późne ich uwzględnienie co uniemożliwia optymalne zastosowanie całego wachlarza możliwych rozwiązań, nie uwzględnienie dróg pośrednich przenikania dźwięku),
- błędy wykonawcze (wynikające z braku wiedzy lub oszczędności, ale także obiektywnych trudności związanych z wybraną technologią lub rodzajem konstrukcji),
- niska jakość materiałów budowlanych (stosowanie rozwiązań o niepotwierdzonych badaniami laboratoryjnymi parametrach akustycznych).
Prawidłowo wykonany projekt powinien uwzględnić zagadnienia z zakresu:
- akustyki urbanistycznej,
- akustyki budowlanej,
- akustyki instalacyjnej.
Dodatkowo należy uwzględnić kwestie związane z kształtowaniem akustycznym wnętrz budowlanych i urbanistycznych.
Akustyka budowlana obejmuje zagadnienia związane z eliminowaniem lub ograniczaniem poziomów hałasu, powstających w pomieszczeniach lub przenikających do nich z innych pomieszczeń lub z zewnątrz, za pomocą rozwiązań budowlanych, a w szczególności przez:
- wybór odpowiedniej z punktu widzenia ochrony przed hałasem i drganiami, lokalizacji budynku oraz najlepszego dla tej lokalizacji systemu konstrukcyjnego budynku,
- prawidłowe rozplanowanie pomieszczeń w budynku w stosunku do zewnętrznych i wewnętrznych źródeł hałasów i drgań,
- ograniczenie dróg rozprzestrzeniania się dźwięków materiałowych i drgań poprzez konstrukcje budynku przez stosowanie podłóg pływających, dylatacji lub przekładek sprężystych; wydzielenie konstrukcyjne tych części budynku, w których znajdują się źródła drgań oraz stosowanie amortyzacji maszyn i urządzeń znajdujących się w budynku,
- ograniczenie rozprzestrzeniania się w budynku dźwięków rozchodzących się drogą powietrzną, przez zastosowanie przegród o odpowiedniej izolacyjności akustycznej przy uwzględnieniu wpływu przenoszenia dźwięku drogami pośrednimi, np. przez system wentylacji,
- ograniczenie przenikania do budynku dźwięków powietrznych pochodzących z otoczenia przez zastosowanie przegród o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, przy racjonalnym uwzględnieniu wszystkich jej części i elementów takich jak stolarka okienna i nawiewniki powietrza,
- izolowanie hałaśliwych maszyn i urządzeń przez zastosowanie specjalnych obudów dźwiękoszczelnych lub przegród, czy też zastosowanie odpowiednich kabin dźwiękoszczelnych, ekranów dźwiękochłonnych dla personelu przebywającego w bardzo hałaśliwych pomieszczeniach (np. w zakładzie przemysłowym),
RYS. 1-4. Schematyczne przedstawienie możliwych sposobów wykonania połączenia ściany rozdzielającej pomieszczenia ze ścianą zewnętrzną: na styk (1), wiązanie murarskie (2), poprzez rozdzielenie ściany zewnętrznej (3), poprzez rozdzielenie ściany zewnętrznej i umieszczenie warstwy materiału sprężystego (4); rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
- zastosowanie materiałów i ustrojów dźwiękochłonnych do ograniczenia poziomu hałasu w pomieszczeniach o nadmiernym hałasie lub w pomieszczeniach wymagających ciszy, np. w pomieszczeniach rekreacyjnych czy salach konferencyjnych.
Po prawej zilustrowano kilka typowych przypadków dotyczących zagadnień dźwiękoizolacyjnych związanych z wykonawstwem ścian murowanych.
Jedną z podstawowych kwestii decydujących o dźwiękoizolacyjności między pomieszczeniami jest sposób łączenia ściany rozdzielającej pomieszczenia ze ścianami bocznymi (w tym ścianą zewnętrzną często wykonaną z materiałów lekkich typu beton komórkowy, ceramika poryzowana, drążona itp.).
Na RYS. 1-4 przedstawiono możliwe sposoby wykonania takiego łączenia. Symbolicznie strzałką zaznaczono przenoszenie energii akustycznej drogą materiałową przez ścianę boczną (grubość linii symbolizuje wielkość przenoszenia bocznego).
Kolejnym elementem związanym z wykonawstwem jest sposób połączenie ściany ze stropem. W przypadku ścian nośnych, połączenie to jest szczelne akustycznie ze względu na fakt, że strop poprzez wieniec oparty jest na ścianie.
Inaczej jest w przypadku przegród, które stanowią tylko wypełnienie przestrzeni pomiędzy stropami. Zachodzi wówczas konieczność pozostawienia szczeliny podstropowej.
Prawidłowo zaprojektowana szczelina pozwala na ugięcie się stropu, tak aby nie oparł się na ostatniej warstwie muru. Najczęściej wysokość szczeliny wynosi 1,5–2 cm. Wypełnienie szczeliny powinno być elastyczne i jednocześnie szczelnie wypełnić całą przestrzeń podstropową. Warunki te spełnia wełna mineralna o gęstości min. 60 kg/m3 oraz specjalne pianki niskorozprężne o zwiększonej gęstości.
Pewną niewiadomą pozostaje kwestia trwałości pian, co do której nie ma tak dobrze potwierdzonych informacji jak w przypadku wełny mineralnej. Istotne jest także wykończenie warstwy wierzchniej w miejscu połączenia stropu ze ścianą.
Badania wykonane przez producenta bloczków wapienno-piaskowych wskazują na bardzo dobre parametry akustyczne połączeń wykonanych przy pomocy masy ogniochronnej [4]. Na RYS. 5 pokazano szczegół prawidłowo wykonanej szczeliny podstropowej.
Na izolacyjność akustyczną między pomieszczeniami duży wpływ ma sposób wykonania prac wykończeniowych. W przypadku, kiedy warstwa wierzchnia podłogowa wykonana jest z płytek ceramicznych, gresowych itp., sposób wykonania fugi skrajnej pomiędzy podłogą a ścianą determinuje izolacyjność akustyczną między pomieszczeniami.
RYS. 5. Szczegół prawidłowo wykonanej szczeliny podstropowej [4]; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
RYS. 6-7. Szczegół prawidłowo wykonanej fugi w postaci szczeliny dylatacyjnej wypełnionej silikonem; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
RYS. 8-9. Schematyczne przedstawienie niewłaściwego wykonania dylatacji obwodowej: wykonanie fugi sztywnej (8), zabrudzenie dylatacji obwodowej spowodowane usunięciem taśmy (9); rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
Obecnie, kiedy wykończenie powierzchni podłogowej płytkami stosowane jest coraz częściej nie tylko w łazience, ale także w holu i pokoju dziennym, sposób wykonania fugi staje się coraz bardziej istotny dla jakości akustycznej budynku.
Nieprawidłowe wykonanie tego elementu obniża nie tylko izolacyjność od dźwięków w kierunku pionowym (przez strop), ale także od dźwięków w kierunku poziomym (przez ścianę).
Powyższa uwaga dotyczy w szczególności izolacyjności od dźwięków uderzeniowych, ale może dotyczyć również zwiększenia transmisji drogami bocznymi dźwięków powietrznych.
Typowym przypadkiem występowania tego typu uciążliwości jest niezalecane przez rozporządzenia w sprawie warunków technicznych [5] sytuowanie pomieszczeń sanitarnych w sąsiedztwie pomieszczeń mieszkalnych mieszkania sąsiedniego.
Na RYS. 6-7 przedstawiono schematycznie prawidłowe rozwiązanie, natomiast na RYS. 8-9 przypadek niewłaściwego wykonania dylatacji obwodowej: wykonania fugi sztywnej oraz zabrudzenia dylatacji obwodowej spowodowanego usunięciem taśmy.
W przypadku pomieszczeń, w których występuje podłoga pływająca i sufit podwieszony, kluczowy dla izolacyjności między pomieszczeniami jest sposób wykonania ściany rozdzielającej pomieszczenia.
W przypadku ostrych wymagań dźwiękoizolacyjnych bardzo trudne jest ich osiągnięcie wyłącznie poprzez dobranie sufitu podwieszonego i podłogi pływającej o wysokiej izolacyjności wzdłużnej.
RYS. 10-11. Schematyczne przedstawienie oparcia ściany: na podłodze podniesionej oraz wyprowadzenie jej do płaszczyzny sufitu podwieszonego (10), bezpośrednio na stropie oraz wyprowadzenie jej ponad płaszczyznę sufitu podwieszonego aż do powierzchni stropu (rozwiązanie zalecane w przypadku wysokich wymagań dźwiękoizolacyjnych) (11); rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
W większości przypadku konieczne jest oparcie ściany działowej bezpośrednio na stropie oraz wyprowadzenie jej ponad płaszczyznę sufitu podwieszonego aż do powierzchni stropu. Zagadnienie to zilustrowano na RYS. 10-11.
Możliwości poprawy izolacyjności akustycznej pomiędzy pomieszczeniami
Najczęściej spotykaną metodą poprawy izolacyjności akustycznej przegród jest wykonanie dodatkowego ustroju, takiego jak: elastycznie montowana płyta na ścianie, pływająca podłoga czy podwieszony sufit.
Skuteczność powyższych metod zależna jest od tego, jak dobrą izolacyjnością charakteryzuje się adaptowana przegroda (im wyższa izolacyjność adaptowanej przegrody, tym trudniej ją poprawić) oraz od wielkości energii akustycznej przenoszonej drogą bezpośrednią (im większa część energii akustycznej przedostaje się do pomieszczenia odbiorczego drogami pośrednimi, tym gorszy będzie efekt wykonania adaptacji).
W przypadku, gdy dominującą drogą przenoszenia energii jest droga pośrednia, to adaptacja przegrody rozdzielającej pomieszczenia jest bezcelowa.
RYS. 12-13. Widok dodatkowego ustroju: bezpośredniego (12), szkieletowego (13): 1 - ściana bazowa m’1 kg/m2, 2 - materiał sprężysty S’ MN/m3, 3 - płyta m’2 kg/m2; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
Wśród metod dotyczących adaptacji ścian można wyróżnić dwie zasadnicze grupy [6]:
- dodatkowe warstwy izolacyjne przymocowane są bezpośrednio do podstawowej konstrukcji (bez kołków lub listew) - RYS. 12,
- ustroje na szkielecie metalowym lub drewnianym (szkielet nie może być mocowany bezpośrednio do podstawowej konstrukcji za pomocą sztywnych łączników przenoszących drgania) - RYS. 13.
Ważony wskaźnik przyrostu izolacyjności akustycznej właściwej spowodowany obecnością dodatkowych warstw może być określany na podstawie częstotliwości rezonansowej f0 zgodnie z TAB. 1.
TABELA 1. Przyrost ważonego wskaźnika izolacyjności akustycznej właściwej spowodowany obecnością ustroju (dodatkowej warstwy), w zależności od częstotliwości rezonansowej [7]
W przypadku dodatkowego ustroju bezpośrednio przymocowanego do konstrukcji (RYS. 12) wartość częstotliwości rezonansowej można określić za pomocą wzoru według PN-EN 12354-1:2002 [6]:
gdzie:
s’ - sztywność dynamiczna warstwy izolacyjnej zgodnie z normą EN 29052-1 [MN/m3]
m’1 - masa powierzchniowa podstawowego (bazowego) elementu konstrukcyjnego, [kg/m2]
m’2 - masa powierzchniowa dodatkowej warstwy [kg/m2].
Dla dodatkowego ustroju na szkielecie metalowym lub drewnianym (RYS. 13) wartość częstotliwości rezonansowej można określić za pomocą wzoru według PN-EN 12354-1:2002 [6]:
gdzie:
d - głębokość wnęki, w m.
Na RYS. 14-19 pokazano przykładowe efekty osiągnięte poprzez adaptację ściany z elementów silikatowych murowych za pomocą przedstawionych wcześniej dodatkowych ustrojów rezonansowych (na podstawie obliczeń według [6]).
RYS. 14-19. Poprawa izolacyjności akustycznej właściwej przedstawiona za pomocą wartości wskaźnika ∆RW, osiągnięta poprzez adaptację murowanej ściany ceglanej za pomocą dodatkowych ustrojów rezonansowych; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
Wyniki adaptacji przedstawiono w postaci wskaźnika poprawy izolacyjności akustycznej właściwej ∆RW oraz sumarycznej izolacyjności ściany bazowej z adaptacją wyrażonej poprzez RW + ∆RW.
W obliczeniach przyjęto m’2 = 7,1 kg/m2 jak dla pojedynczej płyty g-k oraz sztywność dynamiczną materiału sprężystego s’ = 7 MN/m3.
Należy zaznaczyć że tak mała sztywność dynamiczna charakteryzuje najlepsze materiały sprężyste. Pomimo to dla adaptacji typu a) i ściany bazowej grubości 18 cm z elementów silikatowych pełnych (m’1 ≈ 500 kg/m2) o bardzo wysokiej izolacyjności od dźwięków powietrznych odnotowano ujemną wartość poprawy ∆RW, co oznacza spadek izolacyjności na skutek zastosowania adaptacji.
Ta sama adaptacja, ale na ścianie z silikatowych elementów drążonych grubości 6,5 cm (m’1 ≈ 100 kg/m2) spowodowała wzrost wskaźnika Rw o 7 dB. W praktyce przed podjęciem decyzji o zastosowaniu adaptacji należy określić, jaka adaptacja jest odpowiednia z punktu widzenia adaptowanej ściany i oczekiwanych rezultatów, jak również określić możliwe przyczyny niskiej izolacyjności akustycznej między pomieszczeniami.
Przykłady obliczeniowe
Poniżej przedstawiono przykłady obliczeniowe dotyczące wybranych zagadnień ujętych w niniejszym opracowaniu.
Izolacyjność akustyczna przybliżona od dźwięków powietrznych przegród wewnętrznych
Zadanie
Określić za pomocą metody szacunkowej [8] wskaźnik oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej R’A,1 ściany oraz stropu między mieszkaniami.
Wynik porównać z wymaganiami normowymi [9].
Dane:
- wysokość użytkowa mieszkania h = 2,6 m,
- ściana międzymieszkaniowa "1" - murowana z elementów wapienno-piaskowych pełnych gr. 25 cm, 416 kg/m2 (masa bez tynku), 470 kg/m2 (masa ściany z tynkiem), obustronny tynk cementowo-wapienny gr. 12 mm, projektowy wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej właściwej RA,1,R = 55 dB (na podstawie [10]),
- ściana zewnętrzna "2" - murowana z elementów wapienno-piaskowych drążonych gr. 18 cm, 277 kg/m2 (masa bez tynku), 335 kg/m2 (masa ściany z tynkiem), obustronny tynk cementowo-wapienny gr. 12 mm, projektowy wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej właściwej RA,1,R = 49 dB (na podstawie [10]),
- okno z kształtowników PVC 4+4/16 (powietrze),
- ściany wewnętrzne "3" i "4" - murowane z elementów drążonych wapienno-piaskowych gr. 8 cm, 105 kg/m2 (masa bez tynku), 162 kg/m2 (masa ściany z tynkiem),
- strop żelbetowy gr. 14 cm, powierzchnia s = 15,8 m2, 336 kg/m2 + podłoga pływająca (wełna mineralna 2 cm, sztywność dynamiczna s’ = 22 MN/m3 + jastrych cementowy 4 cm, ważony wskaźnik zmniejszenia poziomu uderzeniowego DLW = 26 dB (na podstawie danych producenta), DLW,R = DLW - 2 = 26 - 2 = 24 dB).
RYS. 20. Fragment rzutu kondygnacji powtarzalnej stanowiący informację w zakresie danych geometrycznych do przykładu obliczeniowego; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
Dane geometryczne przyjęto jak na RYS 20.
Sprawdzenie izolacyjności akustycznej właściwej ściany międzymieszkaniowej
Wymagania:
min R’A,1 = 50 dB (na podstawie normy [9]).
Parametry ściany:
RA,1,R = 55 dB (na podstawie [10]),
Ka = 3 dB (na podst. tablicy II.1-6.3. wiersz 1.1. Instrukcji ITB nr 406/2005 [11]) na podst. wzoru:
R’A1 = RA,1,R – Ka = 55 – 3 = 52 dB.
R’A,1 = 52 dB < min R’A,1 = 50 dB (warunek normowy spełniony).
Izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona ściany międzymieszkaniowej wyrażona wskaźnikiem R’A,1 wyniosła 52 dB. Tym samym wymagania normy [11] należy uznać za spełnione.
Sprawdzenie izolacyjności akustycznej właściwej stropu międzymieszkaniowego
Wymagania:
min R’A,1 = 51 dB (na podstawie normy [9]),
Parametry stropu:
RA,1,R = 54 dB (wartość wskaźnika dla stropu z podłogą pływającą na podstawie instrukcji ITB nr 369/2002 [3]),
Ka = 4 dB (na podst. tablicy II.2-1.7. wiersz 3.2. Instrukcji ITB nr 406/2005 [11]) na podst. wzoru:
R’A1 = RA,1,R – Ka = 54 – 4 = 50 dB.
R’A,1 = 50 dB < min R’A,1 = 51 dB - (warunek normowy niespełniony).
Izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona stropu międzymieszkaniowego z podłogą pływającą wyrażona wskaźnikiem R’A,1 wyniosła 50 dB. Tym samym wymagania normy [9] należy uznać za niespełnione. W celu spełnienia wymagań należy przyjąć strop o wyższej dźwiękoizolacyjności.
Uwzględnienie podłogi pływającej jak w przykładzie obliczeniowym powyżej, dotyczącym izolacyjności od dźwięków powietrznych stropu obarczone jest błędem szacunkowym. Wyniki pomiarów izolacyjności od dźwięków powietrznych stropu z podłogą i bez [3] wskazują, że wpływ podłogi pływającej na poprawę wskaźnika RA,1 waha się w granicach od 2 do 4 dB i jest zależny od dźwiękoizolacyjności stropu oraz masy powierzchniowej podłogi pływającej.
Izolacyjność akustyczna przybliżona od dźwięków uderzeniowych stropu
Sprawdzenie izolacyjności akustycznej od dźwięków uderzeniowych stropu międzymieszkaniowego
Zadanie
Określić za pomocą metody uproszczonej [7] wskaźnik ważony przybliżonego poziomu uderzeniowego znormalizowanego przybliżonego L’n,w stropu między mieszkaniami. Wynik porównać z wymaganiami normowymi [9].
Dane przyjęto jak w poprzednim zadaniu.
Wymagania:
max L’ n,w = 55 dB (na podstawie normy [9]),
Parametry stropu:
Ln,w,eq = 77 dB (na podst. Instrukcji ITB nr 369/2002 [3]) Średnia masa ścian obliczona na podstawie wzoru
kg/m2
i parametrów:
Sb1 = 10,40 m2,
Sb2 = 10,27 – 2,25 = 8,02 m2,
Sb3 = 10,40 – 1,80 = 8,60 m2,
Sb4 = 10,27 m2,
mb1 = 470 kg/m2,
mb2 = 335 kg/m2,
mb3 = 162 kg/m2,
mb4 = 162 kg/m2,
strop m = 336 kg/m2,
K = 1 dB (na podst. tablicy 1 normy PN-EN 12354-2:2002 [7]) na podst. wzoru (20):
→ L’n,w = Ln,w,eq – DLw,R + K = 77 – 24 + 1 = 54 dB
L’ n,w max = 55 dB
L’ n,w =54 dB < L’ n,w max = 55 dB - warunek normowy spełniony.
Izolacyjność akustyczna od dźwięków uderzeniowych wyrażona wskaźnikiem ważonym przybliżonego poziomu uderzeniowego wyniosła L’ n,w = 54 dB. Tym samym wymagania normy [9] należy uznać za spełnione.
RYS. 21. Dane geometryczne oraz materiałowe dotyczące przykładu; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
Wypadkowa izolacyjność akustyczna przybliżona ściany zewnętrznej
Zadanie
Określić wypadkową izolacyjność akustyczną właściwą ściany zewnętrznej z oknem i nawiewnikiem.
Dane obliczeniowe przyjęto jak na RYS. 21.
Ze względu na charakterystykę hałasu zewnętrznego (założono w przykładzie ruch uliczny miejski), jako kryterium oceny izolacyjności akustycznej właściwej przegrody zewnętrznej przyjęto wskaźnik R’A,2.
Parametry akustyczne przyjęto jako wartości projektowe wskaźników dla konkretnych rozwiązań dostępnych na rynku [12], [10] skorygowane o 2 dB wg normy [9].
Wskaźnik RA,2,R ściany zewnętrznej obniżono o 4 dB, uwzględniając w ten sposób wpływ systemu ETICS [13].
Obliczenia przeprowadzono przy wykorzystaniu wzoru:
Podstawiono odpowiednie wartości wskaźników oraz powierzchni i liczby nawiewników:
Izolacyjność akustyczna właściwa wypadkowa wyrażona wartością wskaźnika oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej R’A,2 wynosi 25 dB.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że okno oraz część pełna przegrody zewnętrznej charakteryzowały się wskaźnikiem o wartości znacząco przekraczającej uzyskany wynik końcowy, która wyniósł 25 dB.
Na podstawie powyższego przykładu wyraźnie widać, że wartość izolacyjności akustycznej właściwej ściany zewnętrznej w znaczącym stopniu uzależniona jest od parametrów dźwiękoizolacyjnych nawiewnika.
Należy pamiętać także, że konieczne jest uwzględnienie w obliczeniach liczby zastosowanych nawiewników. Przykładowo dla obliczeń z przykładu, ale z dwoma nawiewnikami wynik wyniósłby R’A,2,wyp. = 22 dB.
Należy pamiętać także, że wskaźnik Dn,e,A,2 jest inną wielkością od wskaźnika RA,2 i wielkości te nie mogą być bezpośrednio porównywane. W związku z powyższym przyjęcie nawiewnika charakteryzującego się wskaźnikiem znormalizowanej różnicy poziomów ciśnienia akustycznego Dn,e,A,2,R równym co do wartości wymaganej izolacyjności przegrody zewnętrznej jako całości, w żaden sposób nie gwarantuje osiągnięcia pozytywnego wyniku.
Porównanie wyników obliczeń izolacyjności akustycznej przybliżonej od dźwięków powietrznych z wynikami badań terenowych
Poniżej w celu zilustrowania dokładności obliczeń wykonanych za pomocą metody szacunkowej [11] przedstawiono wyniki badań terenowych izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych pomiędzy pokojami w budynku wielorodzinnym przez ścianę z bloków wapienno-piaskowych drążonych gr. 25 cm (20,1 kg). Ściany nie miały jednorodnej budowy (na długości ściany znajdowały się jej fragmenty wykonane w innej technologii niż wyżej wymieniona).
Dla układu jak na RYS. 22 wykonano obliczenia wskaźnika oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej R’A,1 ściany rozdzielającej pokoje.
Dodatkowo w obliczeniach przyjęto:
- stropy w postaci żelbetowych płyt kanałowych gr. 24 cm z podłogą pływającą,
- wysokość użytkowa pomieszczeń h = 2,6 m,
- dla uproszczenia przyjęto, że cała ściana rozdzielająca pomieszczenia wykonana jest jak ściana Sc2.
RYS. 22. Fragment rzutu piętra z widokiem pokoi, rozdzielonych ścianą Sc2, poddaną badaniom izolacyjności akustycznej; rys.: Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie"
Oznaczenia ścian:
• Sc1 - pustak ceramiczny (17,5 kg) gr. 25 cm z obustronnym tynkiem gipsowym gr. 1,5 cm (spoiny poziome gr. 1,5 cm z zaprawy cementowej M15, spoiny pionowe bez wypełnienia),
• Sc2 - blok wapienno-piaskowy drążony gr. 25 cm (20,1 kg) z obustronnym tynkiem gipsowym gr. 1,5 cm (spoiny poziome gr. 1,5 cm z zaprawy cementowej M15, spoiny pionowe bez wypełnienia),
• Sc3 - żelbet gr. 25 cm z obustronnym tynkiem gipsowym gr. 1,5 cm,
• Sc4 - bloczki z betonu komórkowego 600 kg/m3 gr. 25 cm/EPS 15 cm/tynk cienkowarstwowy.
Strzałką oznaczono kierunek przeprowadzenia pomiaru (z pomieszczenia nadawczego do pomieszczenia odbiorczego)
Sprawdzenie izolacyjności akustycznej właściwej ściany międzymieszkaniowej
Parametry ściany Sc2:
RA,1,R = 53 dB (na podstawie materiałów technicznych dla ściany z pustaków 19 kg [10]),
Ka = 3 dB (na podst. tablicy II.1-6.2. wiersz 1.1. Instrukcji ITB nr 406/2005 [11]) na podst. wzoru:
R’A1 = RA,1,R – Ka = 53 – 3 = 50 dB.
R’A,1 = 52 dB < min R’A,1 = 50 dB (warunek normowy spełniony)
W TAB. 2 przedstawiono porównanie wyników pomiarów terenowych oraz obliczeń wykonanych za pomocą metody szacunkowej [11].
Dla przytoczonego przypadku wyniki wyrażone wartością wskaźnika oceny izolacyjności akustycznej przybliżonej R’A,1 różnią się o 3 dB.
W przypadku pomiarów wartość ta wyniosła 53 dB, natomiast metoda szacunkowa dała wartość 50 dB.
Podobną dokładnością charakteryzują się obliczenia wykonane zgodnie z metodyką uproszczoną z normy [7]. Wyniki obliczeń zazwyczaj mają dokładność 1-2 dB z tendencją do zaniżania otrzymanych wartości w stosunku do wartości zmierzonych w terenie.
TABELA 2. Porównanie wyników pomiarów terenowych izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych oraz obliczeń wykonanych za pomocą metody szacunkowej [11] dla ściany pomiędzy pokojami w budynku wielorodzinnym przez ścianę z bloków wapienno-piaskowych gr. 25 cm.
Artykuł powstał na podstawie publikacji "Izolacyjność od dźwięków powietrznych i dźwięków uderzeniowych. Regulacje prawne, obliczenia i rozwiązania konstrukcyjne na przykładzie ścian z silikatów" autorstwa dr inż. Leszka Dulaka wydanej przez Stowarzyszenie Producentów Białych Materiałów Ściennych "Białe Murowanie".
Literatura
- PN-EN 771-2:2011, "Wymagania dotyczące elementów murowych - Część II: Elementy murowe silikatowe".
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (DzU 2004 nr 92, poz. 881).
- B. Szudrowicz, B. Żuchowicz-Wodnikowska, P. Tomczyk, "Właściwości dźwiękoizolacyjne przegród budowlanych i ich elementów", Instrukcje, wytyczne, poradniki, nr 369, Warszawa 2002.
- "Ochrona przed hałasem w systemie Nowoczesne SILIKATY", "Materiały Budowlane" 8/2009 (nr 444), s. 20-21.
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
- PN-EN 12354-1:2002, "Akustyka budowlana. Określenie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów. Izolacyjność od dźwięków powietrznych pomiędzy pomieszczeniami".
- PN-EN 12354-2:2002, "Akustyka budowlana. Określenie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów. Izolacyjność od dźwięków uderzeniowych między pomieszczeniami".
- B. Szudrowicz, "Metody obliczania izolacyjności akustycznej między pomieszczeniami w budynku według PN-EN 12354-1:2002 i PN-EN 12354-2:2002", Instrukcje, wytyczne, poradniki, nr 406, Warszawa 2005.
- PN-B-02151-3:2015-10, "Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Część 3: Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych".
- Katalog techniczny, Grupa Silikaty, luty 2013.
- B. Szudrowicz, "Metody obliczania izolacyjności akustycznej między pomieszczeniami w budynku według PN-EN 12354-1:2002 i PN-EN 12354-2:2002", Instrukcje, wytyczne, poradniki, nr 406. Warszawa 2005.
- B. Szudrowicz, P. Tomczyk, "Właściwości dźwiękoizolacyjne ścian, dachów, okien i drzwi oraz nawiewników powietrza zewnętrznego", Instrukcje, wytyczne, poradniki, nr 448, Warszawa 2009.
- L. Dulak, "Wpływ ocieplenia na izolacyjność akustyczną ściany zewnętrznej", "Materiały Budowlane" 8/2012, s. 10-12.